Het interview met Ale Hein Travaille.
Ale Hein Travallle is geboren op 26 juli 1913 te Tzummarum, Buorren 55 en kwam als 2e kind in een kleermakersgezin op de werel d.
In de tijd dat Travaille 6 jaar was geworden kon hij naar de lagere school, van kleuterschool was toen nog geen sprake en in de eerste klas was juf Reinders zijn eerste lerares.
Hierop volgden de meesters Ykema ("libbet leauw ik noch") Strikwerda ("dat wie myn freon") en als hoofd van de school meester Nettinga.
Dat was de man waarvan ik het noot lezen heb geleerd.
Het was zo dat de leerlingen van de Christelijke lagere school versjes uit het hoofd moesten leren, maar voordat je de tekst aanhief, moesten wij eerst de noten van het liedje oplezen, waarna de liedjes werden gezongen met 1e en 2e stem.
Van zijn voorliefde voor muziek heb ik, en velen met mij, later veel profijt gehad.
Het ging niet altijd even braaf op school en zo is de heer Travaille als straf een keer een klas terug gezet, weliswaar maar voor even, maar het heeft veel indruk op hem gemaakt.
Net als die keer toen hij de rode glaasjes uit het stoplicht haalde omdat ze zo mooi waren.
Het betrof hier de stoplichten welke de spoorovergang moesten beveiligen, en politie Boersma
moest er aan te pas komen om de glaasjes weer boven water te krijgen, "ek dat ferjit ik net wer" aldus Travaille.
Op 11-jarige leeftijd waren de 6 klassen doorlopen, echter vóór je 12de jaar mocht je niet van school, toen die eenmaal was bereikt kon kleine Ale het vak van kleermaker bij zijn vader gaan leren.
"Der haw ik doe in soad fan leart, lykas it opmjitten foar in maatpak en sa".
Later is de heer Travaille in utrecht afgestudeerd als kleermaker en kon het rijksdiploma herenkleermaker in ontvangst worden genomen.
Omstreeks 1940 kwam daar een halve baan bij als stationhouder der P.T.T. en als zodanig zullen de meeste mensen hem nu nog kennen.
In tussentijd werden allerhande diploma's gehaald, van middenstandsdiploma tot b.v. het handelsdiploma enz.
Dit gebeurde meest in de avonduren en op avondscholen in Leeuwarden en Franeker wat allemaal op de fiets moest worden afgelegd maar daar gaf hij toen niets om "dat diene je gewoan"
Omdat weer en wind getrotseerd moesten worden heeft de heer Travaílle zelf een "waterbroek" gemaakt.
In de procedure van het waterdicht maken is blijkbaar een foutje geslopen, want de broek was nogal "stijf' in gebruik.
Wie goed oplet kan boven de “oude" brievenbus van het "oude" postkantoor nog lezen: T.de Jong 1908.
Dit zijn de initialen van de heer Tjebbe de Jong welke vóór de heer Travaille dienst deed als stationhouder.
Deze de Jong was eigenlijk bakker en het postkantoor was toen ondergebracht in de bakkerij, de huidige bakkerij Struiksma, later heeft dit voor jaren zijn vaste plaats gehad aan de overkant van de Buorren, met G. de Jong als kantoorhouder.
Als dokter nu dringend weg moest, b.v. in de nacht, dan trok de dokter aan een touw wat was verbonden met de koetsier, om kenbaar te maken dat deze het rijtuig gereed moest maken.
Het is niet alleen dat de heer Travaille nog een uitzonderlijk goed geheugen heeft t.a.v. data e.d. maar heel wat naslagwerk en foto's zijn in de loop der jaren goed bewaard en zijn nu fantastische herinneringen.
De heer Travaille is, getrouwd op 21 augustus 1941, na 7 jaar verkering, met Tjitske Bonsma, geboren te Tzummarum.
Een keer heeft Travaille in het ziekenhuis gelegen, van 11 decernber 1928 tot 30 maart, en wel voor het verwijderen van de blinde darm!
Tegenwoordig zo'n 4 dagen?, mede door het optreden van complicaties "fan dy strange winter haw ik dus neat sjoen”
Dat was de bekende slechte tijd, en een compleet maatpak ging toen de deur uit voor slechts f48,= gulden,waarvan nog moest worden afgewacht of het ook betaald zou worden.
Slechte tijden of niet, het gezin breidde zich langzaam uit met 4 meisjes en 2 jongens.
Met de Duitsers in de oorlog heeft hij niet erg veel last gehad, al moesten zij wel regelmatig gebruik
maken van de telefoon.
Op een nacht toen een patrouille zich telefonisch moest melden en hem daarvoor uit bed haalden heeft een van de Duitsers hem tijdens dit bezoek voortdurend onder schot gehouden.
Een prettig gevoel vond hij dat niet.
De gevraagde aansluitingen kwamen dan ook wel eens "moeilijk" tot stand omdat het hier een Duitser betrof.
Als men met de heer Travaille over het verenigingsleven begint komt er een lawine aan inzet op je af.
Hij was niet veel thuis "eigentlik moatte je der in bytsje gek foar wêze" zegt Travaille maar het zat er al jong in.
Op 14-jarige leeftijd kwam hij al bij "de Bazuin" de plaatselijke muziekvereniging welke net 2 jaar bestond, en doordat je een wijsje kon spelen werd je er zo tussen geplaatst, nu is dat wel even anders.
Een groot probleem was dat niet, immers het nootlezen had ik al van meester Nettinga geleerd, de rest kwam al doende.
Om al zijn aktiviteiten te omschrijven zou te veel zijn, doch bestuursfunkties zijn bekleed in b.v. de jongelingsvereniging, op koor, C.N.V. het groene kruis, begrafenisvereniging, kiesvereniging, 12 jaar raadslid, totaal 18 jaar als boekhouder en ouderling van de Geref.gemeente, in de toewijzingskommissie van woningen, voorwtaar een druk man.
Voor diverse verrichtingen zijn gouden speldjes en oorkondes ontvangen waarvan de grootste natuurlijk de nog vrij recentelijke benoeming van "ridder in de orde van Oranje Nassau”
en bij aanschrijving is dus "weledelgestrenge heer" van toepassing.
Van kleermaker naar P.T.T. beambte lijkt een grote stap, maar als kleermaker had dhr.Travaille het zolang niet in Tzummarum uitgehouden.
Zoals eerder omschreven was het in het begin geen volledige dagtaak, maar het aantal bestellingen zou behoorlijk toenemen.
Bijgestaan door postlopers als Auke Walda, Haije Westra en "oude Jan Prosje" in het begin hebben zij Tzummarum jaren voorzien van post en aanverwante artikelen die te verkrijgen waren op het postkantoor.
Dit werk heeft Travaille altijd met plezier gedaan ook al was het oppassen dat de kas elke dag weer klopte.
"Yn a1 dy jierren dat ik dat dien haw, hie ik yn totaal in strop fan mar f 187,50, en dat is yn 38 jier net folle" merkte Travaille op.
Een eventueel nadelig verschil moest zelf worden aangevuld.
Zelfs nu wordt er nog weleens een brief in de brievenbus geschoven, welke dan eigenlijk "gepost" had moeten worden en dhr Travaille brengt hem dan naar eigenhandig in de tegenwoordige brievenbus.
"It sil wol in âld Tsjommearumer west hawwe hokker de nije sitewaasje noch net kin"l
Door een misverstand is er eens een bericht in de krant verschenen, als zijnde dat de heer Travaille aI zou zijn overleden.
Door middel van een rectificatie is dit later ook weer recht gezet.
Hij is nog springlevend en bij het uitelkaar gaan waren we nog niet uitgepraat, maar voor dit karakterastiekje was er meer dan genoeg.
Als afsluiting merkte mevr. Travaille nog op dat ze even ver zijn dan ze begonnen en dat is met zijn tweeën in Buorren 89.
S.T.
Uit het dorpkrantje van Maart 1998.