Jelgersma State te Firdgum
Deze stins stond in Firdgum, Camstrawei 8 ten noorden van Camstra State.
Yedsma, Idsama, Jelgersma-hiem, Guldener-hiem de stins is voor 1500 ontstaan.
Dit goed, ‘Yedsma’ in 1543, ‘Idsama saet’ in 1546, en ‘Jelgersma’ in 1718, is opgenomen vanwege de stinswier die in 1718 erbij wordt aangegeven.
Het gaat hier dus waarschijnlijk om de resten van een reeds in 1511 niet meer bestaande stins.
In 1511 was Lieuwe Jelgers de gebruiker van 21 pondemaat van “die kapellepriester” te Minnertsga; in 1543 was deze sate “geheeten thoe Yedsma”.
In 1546 blijkt de ligging: ten noorden van Camstra state.
De sate heette toen “Idsama saet”. Als eigenaars werden aangegeven Hoyte Alberts en Atke (Haytsma), de collatoren van de Haytsma prebende te Minnertsga,(*1) waarvan Idsama het voornaamste bestanddeel was.
Na de reformatie is het leen in het ongerede geraakt, de laatste keer dat het genoemd wordt (het leen, niet deze sate) is in 1678, maar eerder al bestond het waarschijnlijk hoofdzakelijk uit losland en renten; Idsama sate behoorde in 1640 en 1700 tenminste niet meer aan de Haytsma's of hun leen, maar was opgegaan in een grote sate van 100 pondemaat.
De in 1718 opgegeven naam Jelgersma verwijst mogelijk terug naar de gebruiker van 1511.
Idsama of Jelgersma was in 1640 en later een gewone pachtboerderij.
In 1546 heet de directe omgeving “dat huys myt dat terp”.
De stinswier ligt in 1718 op het erf, binnen de singel, ten oosten van de boerderij.
Eigenaars en Bewoners:
- 1511 tot een onbekende datum: familie Haytsma/Haytsma Prebende
- 1640 juffr. Ympck van Deeckema in qual. eigenaresse, gebruiker Riemer Anes
- 1700 Sioerd Tierckx Westerhuijs Dieuwke Westerhuis en Johannes Wielinga .
-1766 Albertus Winsemius Dorpsrechter en Schooldienaar bewoner.
- 1832 erven C.E.E. Collot d’Escury in de 20e eeuw:
fam. Zwager
erven Eibert Zwager
Hein van der Zee
- rond 1985 Ascon Wateler
Familie v.d.Wal Manege
Bronnen:
Aantekeningen van J. Leemburg en W.Leistra
“De boerepleatsen en gerniershuzen út it âlde Barradiel”, K. Swart en G. Vogel, 1996
“De stinzen in middeleeuws Friesland en hun bewoners”, P.N. Noomen, 2009.