IN GESPREK MET OANTSJE NORBRUIS
Wie in Tzummarum kent Oantsje niet?
Bijna alle dagen zien wij haar wel ergens in het dorp lopen, al of niet met een heleboel rotsooi (zwerfafval) in haar hand, dat ze overal opvist.
Maar wat weten wij nu eigenlijk van haar?
Zelf had ik nog nooit een praatje met haar gemaakt en was zodoende niet verder gekomen dan "Goeie Oantsje".
Maar daar zou nu verandering inkomen.
Op een koude novemberavond ben ik richting Nij Bethanië gegaan.
Ze moest in een van de bejaardenwoninkjes wonen, maar het bleek dat de huisjes daar werden afgebroken.
Wat nu? Dan maar even vragen, want het zou al vreemd zijn dat niemand mij de weg naar Oantsje kon vertellen.
In het rijtje woninkjes vlakbij het bejaardenhuis brandde licht.
Toen ik aanbelde, zag ik een bekende jas hangen en ja, hoor, daar kwam Oantsje al aanschuifelen.
Ik was gelijk op de goede plaats.
Het was heel gezellig in het kleine kamertje, er heersten tropische temperaturen, de kachel stond op zijn heetst te branden.
Dat moet ook, het is herfst, het is koud, zei Oantsje, toen ik daar een opmerking overmaakte.
Eerst bespraken wij haar jonge jaren.
Oantsje werd geboren op 25 maart 1918 als dochter van Durk en Sjoukje Norbruis.
Haar vader was melkrijder (vervoerder van melkbussen),
Zelf zegt ze daarover: Heit (vader) kwam soms middernacht thuis, dan lag ik allang in mijn bed, maar hoorde hem dan wel thuiskomen.
Hij reed met de melkauto op Berlikum (was toendertijd een zuivelfabriek gevestigd).
Uit het huwelijk van Durk en Sjoukje Norbruis werden een jongen en een meisje geboren, Jan en Antje.
Ik heb ook een zuster gehad.
Zij werd geboren na mijn broer Jan.Zij heette ook Antje.
Ze is maar een half jaar geworden, ze werd ziek en is overleden.
Nadat ze dat dochtertje hadden verloren, ben ik geboren.
Het gezin Norbruis woonde toen in de stjelp (boerderij) aan de Roordemaleane, waar nu Johannes en Siep Spoelstra wonen.
Mijn echte broer Jan is getrouwd en heeft op de terp van Heeringa aan de Westerbuorren gewoond.
( daar woont nu Harm Kasma)
Tijdens de oorlog is hij ziek geworden, t.b.c.
Mensen kregen tijdens de oorlogstijd te weinig eten en drinken.
Alles was toen zo krap.
Een heleboel mensen kregen toen last van ondervoeding.
Ik herinner me nog, dat mijn broer een hele tijd in een tentje achter op de groentetuin heeft gelegen.
Hij is gestorven, toen hij nog maar 39 jaar oud was.
Toen Oantjsje ongeveer 6 jaar was, ging ze naar de lagere school.
Ik ben nooit naar een kleuterschool geweest, die was er toen nog niet.
Ik ging naar de openbare school, waar nu het postkantoor is, dat was mijn school.
Verder weet ik niet zoveel meer van die vroegere tijden, dat is al zo lang geleden.
Wel herinner ik me nog een juffrouw Betje, die hier aan school stond.
De mem(moeder) van Oantsje is al jong overleden.
Het gezin verhuisde naar de Hearewei, waar nu Jan en Siep Miedema wonen.
Haar vader trouwde toen opnieuw met een Liesbeth.
Uit dit huwelijk werden drie kinderen geboren: Hennie, Keimpe en Rinse.
Rinse is al overleden, de andere twee leven nog.
Keimpe trouwde met Sietske en woont in in de Noordoostpolder, in Emmeloord.
Hij komt zijn halfzuster nog regelmatig bezoeken.
Toen haar vader Durk Norbruis overleed, bleef Oantsje alleen achter met haar stiefmoeder Liesbeth.
Ze hebben toen nog een tijdje in een van die kleine huisjes gewoond, waar nu Fekke en Martsje Haitsma wonen.
Toen er nieuwe bejaardenwoninkjes bij Nij Bethanie zijn gekomen, zijn ze daar gaan wonen.
Sinds haar tweede moeder er niet meer is, woont Oantsje er nu alleen.
Ik heb altijd bij mijn ouders gewoond, altijd.
Ik ben nooit getrouwd geweest.
Heeft Oantsje ook hobbies?
Nee, ik doe niet zoveel, maar ik verveel me nooit, ik heb altijd wel wat te doen.
Ik zit ook wel eens een poosje de krant te lezen.
Vervelen, nee hoor.
En televisie kijken?
Oh nee, ik heb wel een radio, maar geen televisie.
Dat is mij veel te druk aan mijn hoofd.
De grootste hobby van Oantsje is natuurlijk niet zo moeilijk te raden.
Ik mag graag buiten in het mooie weer zijn.
Vooral 's zomers, als het mooi weer is en de avonden lang , ga ik vaak wandelen.
Maar ja, de slechte tijd komt er nu weer aan en het is 's avonds zomaar donker.
Oantsje ruimt alle troep, die ze onderweg tegenkomt, op.
Doet ze dat allang en waarom?
Ik doe dat al heel lang, Waarom?
Dat doe ik zo maar.
Ik vind al die rommel geen gezicht.
Wat vindt ze ervan, dat mensen al die troep op de weg laten liggen?
Nou ja, dat moeten ze zelf weten, daar kan ik verder niets aan doen.
Heeft ze weleens van milieuvervuiling gehoord?
Nee, daar heb ik nooit van gehoord.
Ik leg haar uit, wat dat ongeveer betekent en wat vindt ze daarvan?
Als ze het doen, doen ze het maar, ik kan er verder niets aan doen.
Waar Oantsje nu woont is maar tijdelijk - is dat zo?
De oude huisjes worden gesloopt en er komen nieuwe voor in de plaats.
Men zegt, dat ik weer op dezelfde plek kom te wonen, waar ik vandaan ben gekomen, maar of dat zo is en hoelang dat gaat duren, weet ik niet precies.
Hoe denkt Oantsje over Tzummarum?
Ik heb hier altijd gewoond en ik mag hier graag verkeren. Als het niet nodig is, ga ik hier nooit weer vandaan.
Interview Geartsje van Dijk.
Vertaling van Fries naar Nederlands door Sietie Leistra-Groeneveld. •