“It wie wat in deade boel mar dat sil oars”.
Hâld Moed en de opleving van Firdgum.
Het kleine dorp Firdgum tussen Tzummarum en Minnertsga heeft genoeg van een periode van een wat slaperig bestaan.
De eeuwenoude alleenstaande toren is vrijwel klaar na een grondige opknapbeurt en dat heeft het dorpje wakker geschud.
De âlde toer heeft een aantal inwoners geïnspireerd tot een zelfde wederopbouw van de Dorpsvereniging Hâld Moed.
De vereniging was al sinds 1967 op stjerren nei dea, maar zal nu de zaken weer eens grondig aanpakken in Firdgum.
Op 8 mei organiseert Hâld Moed een grote reunie voor oud-Firdgumers , waarbij minstens 250 oud-inwoners worden verwacht;
er is inmiddels ook een volleybalclubje opgericht en er wordt gestreefd naar jaarlijkse feesten, van het soort waar
Firdgum vroeger beroemd om was: “It hat hjir in skoft wat een deade boel west, mar dat sil oars”, verzekert Durkje v.d.Walt van het nieuwe Hâld Moed.
Volgens Piet v.d.Zee, oud inwoner van Firdgum: “Furdgum waard eartiids wol de reade enklave fan Barradiel neamd”
Der wennen doe rom 150 minsken en in protte grutte hùshâldings.
Der wie in skoalle en Furgum wie in hechte mienskip. Van der Zee spreekt dan over de jaren dertig,
toen de school van meester Reitsma floreerde, toen was er nog een bakkerij, een winkel en een illegale slijterij.
Bij de oude toren was er toen zelfs nog een bibliotheek ingericht in een deel van de schoolwoning.
Het cuturele leven bloeide en dat kwam volgens v.d.Zee vooral door “De Alde Toer”.
Wat in de volksmond “De Ald Toer” heette , was in werkelijkheid de kerkvoogdij van de hervormde gemeente van
Tzummarum-Firdgum “De Ald Toer” bezat vroeger alle boederijen en woningen in Firdgum en beheerde alle gelden daarvan.
Een deel daarvan kwam altijd ten goede aan Firdgum.
Zo konden de inwoners strookjes grond huren voor de tuinbouw, zo was ook de bibliotheek tot stand gekomen en kregen de
schoolkinderen een trommeltje met lekkernijen als er een schoolreisje was.
Met Sinterklaas kregen ze een cadeau van “De Alde Toer”. “De Alde Toer is ryk”, werd er altijd gezegd.
Dan had je nog Bauke Spanjer, die voor “De Alde Toer” iedere zaterdag de huur van f.1,30 per huisje kwam ophalen.
Hij was ook de man die het kerkhof onderhield, petroleum verkocht en beheerder van de brandspuit was.
Zo’n beetje de burgemeester van Firdgum.
Van der Zee was in 1938 zelf een van de oprichters van de vereniging Firdgum “Hald Moed”.
Het begon als kaatsclub voor de jongens en het groeide later uit tot een complete dorpsvereniging.
De huizen werden kort na die tijd door de “Ald Toer” verkocht aan de bewoners voor prijzen tussen de f.750 en f.1000.
De kerkvoogdij van Tzummarum-Firdgum had geld nodig vandaar.
In de jaren twintig was letterlijk van de grote terp afgegraven en toen in 1934 de school werd opgeheven, volgde een figuurlijke ondergraving.
De hùshâlding fan Piet de Jong, mei 20 bern, sette bygelyks of nei Wieringerwerf en ek oare grutte famyljes gongen fuort.
Elsenien wurke hjir by de boer en dat wurk waard minder.
Dat meester Reidsma vertrok, was volgens v.d.Zee ook een strop.
Reidsma was de organisator van tal van aardige avondjes. Hij fotografeerde en filmde en maakte plaatjes voor de toverlantaarn.
Van der Zee beschikt nog over vele foto’s die door meester Reidsma zijn gemaakt, van de schoolkinderen en van plekjes in het dorp.
In het archief dat door Wietse Leistra wordt beheerd zijn nog een paar honderd glasplaatjes voor de toverlantaarn aanwezig,
ook de originele toverlantaarn van meester Reidsma is hier nog.
Tussen 1900 en 1910 zijn door de kerkvoogdij van de Ned.Herv.Kerk Tzummarum-Firdgum 11 huizen gebouwd en een bakkerij.
4 huizen en een bakkerij aan de Camstrawei en 5 huizen aan de Hearewei.