FIRDGUM INTERNATIONAAL OP DE KAART.
FIRDGUM – Wie denkt dat een klein dorp als Firdgum met zijn pak ‘m beet zeventig inwoners een stilteoord is, heeft het mis.
Firdgum staat op de kaart, soms tegen wil en dank.
Spanjaarden, Bulgaren, Slovenen, Russen, Portugezen; zelfs internationaal gezien heeft Firdgum een gezicht .
Met grote regelmaat bulderen er buitenlandse vrachtwagens over de Camstrawei, de hoofdweg die dwars door het dorp loopt.
Maar of de bewoners daar zo blij mee zijn?
,,De frachtweinen binne ûnderweis nei de boerebedriuwen yn it Bildt om dêr de jierpels op te heljen”, vertelt akkerbouwer Emile Vogels (59) vanuit de woonkamer van zijn boerderij, aan de Camstrawei even buiten het dorp.
Ook zijn boerderij ligt op de route van de internationale aardappelhandelaren , die tot onvrede van veel Firdgumers niet via de grotere, omliggende wegen, maar langs de smalle binnenweggetjes naar de boeren op de Oudebildtdijk en in Sint Annaparochie leidt.
Allen al op Vogels eigen erf worden in een winterseizoen zo’n 140 vrachtwagens volgeladen met aardappels.
Tel daarbij op het vervoer dat via Firdgum de Friese westhoek wil bereiken en flinke geluidsoverlast is het gevolg.
Een doorn in het oog van het dorp, waar kinderen vaak op straat spelen.
,,De Tom Tom jout no ien kear oan dat dit de koartste rûte is”,, verklaart Vogels.
,,Wy hawwe fia de gemeente alris besocht der wat oan te feroarjen, mar dat is net slagge”.
Het is de prijs die het dorp betaalt voor het feit dat in deze streek omstreeks 1770 de aardappel in Nederland voor het eerst als voedsel werd erkend.
De eerste pootaardappel werd destijds op een stuk bouwland tussen Firdgum en Tzummarum in de grond gestopt.
,,Meinommen troch seelju en edelmannen ut Súd Amearika”, vertelt Vogels, die aan de keukentafel een korte geschiedenis uiteenzet.
Want voordat de aardappel het gebied veroverde, stond Firdgum bekend om het verbouwen van vlas, voor het vervaardigen van linnen.
Vogels: ,,It ferhaal giet dat sels de paus yn Rome omstapte yn klean dy’t yn Firdgum makke wiene”.
Hij lacht.,,Ja jo moatte it mar leauwe”.
Alsof dat nog niet genoeg is, telt het dorpje liefst acht rijksmonumenten: zes terpen, een boerderij en de kerktoren van de hervormde kerk.
Vanwege de armoedige staat werd het schip in 1794 afgebroken, maar de dertiende eeuwse toren is blijven staan.
En wel min of meer in de tuin van Durkje van der Walt(59), wier huis grenst aan de toren en het naastgelegen kerkhof.
,,Myn man en ik hawwe wol 25 jier alle dagen de klok opwûn, oant hy ferfongen waerd troch in elekrtysken ien”.
,,Wy krijeek altiten fuortdaliks tillefoan as de klok stiet.
Dêr binne se rap mei”.
Aan het kerkhof bewaart ze al jaren een vermakelijke herinnering.
,,Myn man rint alle dagen in rûntsje om it tsjerkhôf hinne.
Doe’t de bern noch thús wennen, kaam der ris in man fan de fersekering oan de doar mei de fraach oft harren heit ek thús wie.
‘Nee, ús heit leit op it tsjerkhôf “, Seine se.
Van der Walt glundert er nog altijd om.
,,Dy man wist net hoe’t er it hie.
In het dorp staat de vrouw vooral bekend als ‘de burgemeester van Firdgum’.
,,Ja dat sizze se, hin.
Dat is in grapke omdat ik protte útfyn”, reageert de in Franeker geboren van der Walt.
Al bijna veertig jaar woont ze nu in Firdgum.
,,Doe’t ik hjir kaam, wie it in Hiele stille bedoening, dat fûn ik mar neat”.
En dus richtte ze dorpsvereniging Hâld Moed op, die elk jaar een rommelmarkt, een kaatstoernooi, een verrassingsreisje voor alle leden en voor de kinderen een uitje naar een speelparadijs of het zwembad en een Sinterklaasmiddag organiseert.
Of het nooit gaat vervelen?
,,Nee, ik fyn it hartstikke moai.
Soms tink ik wolris: Durkje, silst ris in stapke tebek dwaan.
Mar dat kin ik net.
L.C. 15-3-2011.