Foto Wietse Leistra
Betonrot is Weggewerkt; Bunker Koehoal kan er weer tegenaan.
Gered van de sloophamer van Wetterskip Fryslân: de vervallen bunker in de zeedijk bij buurtschap Koehoal.
Het oude verdedigingswerk is dit jaar gerenoveerd en vandaag en morgen open voor publiek.
Anja Mast.
Koehoal Op de zeedijk bij buurtschap Koehoal boven Tzummarum klinkt het geluid van een boormachine.
Vrijwilligers bevestigen nog snel even twee vlaghouders aan de voorzijde van de oude bunker - voor
de eerste bezoekers komen - en dan is het werk voorlopig klaar.
Het betonnen gebouwtje is dit jaar gerenoveerd in opdracht van Stichting Bunker Koehoal, die het
bouwwerk redde van de sloop.
De bunker is in de Tweede Wereldoorlog tegen de zeedijk gebouwd als schuilplaats voor Duitse troepen.
Wetterskip Fryslân, dat het pand in eigendom had, wilde het drie jaar geleden laten slopen, maar liet zich door de stichting overtuigen het te behouden.
Gisteren was het openingsfeest, vandaag en morgen is er open dag.
De bunker maakte tijdens de oorlog deel uit van een stelling van in totaal vier bunkers, drie stenen
gebouwen, een grote houten barak, wachtposten, parkeerterreinen en een geschutsplateau voor de artillerie aan de zeekant van de zeedijk.
Het gehele gebied was afgezet met een prikkeldraadversperring en landmijnen.
De stelling werd vanaf de Hoarnestreek voorzien van elektriciteit, water en telefoon.
Op de stelling waren gedurende de oorlog ongeveer vijftig tot zeventig Duitse militairen van de Luftwaffe en de Wehrmacht gehuisvest.
Waren er geallieerde vliegtuigen in aantocht, dan kregen de militairen via Terschelling een seintje om de vliegtuigen neer te halen.
In de bunker is een tentoonstelling ingericht over de geschiedenis van de stelling.
Zo zijn er foto’s te zien van Duitse soldaten die, gehuld in dikke winterjassen, vrolijk poseren op het dak van het gebouw en ligt er in een kleine vitrine een asbak, geschonken door Rein Reitsma.
Hij stal het bakje op de laatste dag van de oorlog uit een Duitse auto die bij de bunker geparkeerd stond.
Op weer andere informatiepanelen kunnen bezoekers zien hoe het renovatieproject is verlopen.
Het gebouw verkeerde tot dit jaar in slechte staat.
Het dak was aangetast door betonrot en in de muren zaten diepe scheuren.
De stichting heeft de bunker in oorspronkelijke staat teruggebracht.
Na de oorlog werd een bakstenen muurtje tegen de betonnen bunker gemetseld.
Dat is weggehaald, waardoor het lichtgrijze gebouwtje weer duidelijk afsteekt tegen de groene zeedijk.
Op oude foto,s was ook te zien dat er op het dak oorspronkelijk een houten wachthuisje heeft gestaan.
,,Dat wilden we eerst nabouwen", vertelt secretaris Rikus Sinnema.,,
,,Uiteindelijk hebben we dat niet gedaan met het oog op jeugd die hier dan misschien gaat
rondhangen."
In het plafond in de bunker is nog wel het dichtgemetselde gat te zien van de trap die naar
het dak leidde.
Het vergde veel geduld om de bunker in deze staat te krijgen.
,,We zijn hier drie jaar mee bezig geweest en er is een hele strijd geleverd om het te behouden", zegt Sinnema.
,,Voor elke vergunning en ontheffing moest een procedure worden gevolgd.
Toen we bijvoorbeeld in ons enthousiasme een informatiebord hier aan de voet van de dijk in de grond wilden slaan, werden we door het waterschap gewaarschuwd dat dat niet zomaar kon omdat dit onder werk aan de zeewering valt”.
Opslag voor boeren
Dat de bunker er nog staat mag een wonder heten, vindt Sinnema.
Veel van deze bouwwerken zijn na de oorlog gesloopt.
Dat dat met de bunker bij Koehoal niet is gebeurd, komt waarschijnlijk doordat de bevolking in de omgeving van Tammarum relatief weinig last heeft gehad van de Duitsers die hier gelegerd waren, denkt hij.
,,Het bleef natuurlijk de vijand, maar de soldaten die hier zaten waren niet de minste.
Overigens is de bunker ook nog een tijd in gebruik geweest als opslag voor verschillende boerenbedrijven hier in de buurt.
Het is eigenlijk een oorlogsmonument en nog het enige in zijn soort in Nederland.
Alle andere verdedigingswerken die destijds in de zeewering zijn gebouwd, zijn gesIoopt."
De stichting heeft nog plannen zat met de inrichting van de bunker.
De informatiepanelen die nu binnenstaan moeten bijvoorbeeld worden vervangen voor Professionele vitrines.
En het bestuur wil buiten ook nog een klein terras aanleggen maar daar is nog geen geld voor.
De bunker zal voortaan een paar keer per jaar open zijn voor publiek.
De stichting steunen kan met een donatie op rekening: 29349130.
Fr.D. 15-10-2011.