---

Dit is de advertentie uit I938 van R.Mollema, op de Hoek van de Terp - Tj. Hiddesstrjitte.
Evenals bij garage Andries Norder, rijwiel - en taxibedrijf Abraham Faber en smid Jan Post uit Pietersbierum en nog bij anderen hing hier de bekende grote thermometer van het oliemerk Orion met het opschrift:
"ln ieder seizoen zal Orion voldoen" en ”Bij hitte en kou blijft Orion getrouw" zodat vooral bij vorst menigeen even naar ,,de Hoeke" ging om te zien hoeveel het vroor.
Ook stond bij Mollema op het erf een benzinepomp.
Na de oorlog is die weggehaald, inclusief de tank uit de grond.
Mollema was tevens scheerbaas en kapper (met gratis spraakwaterval).

Tebek yn 'e tiid deel 1 februari 2001.

Onder dit opschrift wil ik proberen iets te vertellen over Sexbierum vanaf ongeveer mijn 4de jaar, dat is dus ± 1942.
Belevenissen en indrukken zoals ik die zag en ik denk vele dorpsgenoten met mij.
We zullen samen een kuier door het dorp maken zoals dat toen was.
Veel kan ik me nog herinneren, maar toch zal ik hier en daar andere en vooral oudere Sexbierumers vragen om me te helpen met deze tocht door het dorp.
Ook zullen we hier en daar dorpsgenoten bij de naam noemen en aangeven waar hij of zij toen en later woonde en werkte.
Mocht ik iets schrijven wat niet juist is of als aanvullingen nodig zijn dan wil ik dat graag horen.
Vriendelijk groetend, Harm Zaagsma.
De Hoeke.
Laten we beginnen met het hart van Sexbierum.
Hier kwamen de wegen samen.
Hier liep de vaart en stond een ANWB-bord waar later een oranje bordje met "Amsterdam" op werd geschroefd.
Op deze hoek kwam ik veel, want het was vlak bij het huis waar ik geboren ben en nog steeds woon, toen Terp 42, later werd het Terppaed 8.
,De hoeke van Hettema', of by Mollema op 'e hoeke' dat was de plaats waar je samen kwam.
Als kind van 3 of 4 ging je in die tijd al steevast iedere zondagmorgen mee naar de kerk. Voor mij was dit de Hervormde Kerk, voor en in de oorlogsjaren, en ook nog lang daarna, kruisten zich hier de wegen van drommen Gereformeerden en Hervormden die naar die kerken gingen.
De bewaarschool, waar velen nog een herinnering aan hebben, stond ongeveer op de plaats waar nu het parkeerterrein van het dorpshuis is.
Als 3-jarige ging je daar gewoon alleen heen en kwam ook weer alleen thuis.
Dus altijd weer over de hoeke waar het een gezellige boel was: rokende en pruimende 'oude' mannen, loslopende honden, ventende bakkers, kruideniers en bôlekoerrinders.
Jan Vijver uit Franeker met de blauwe trompen vol met sniep-snaren, die met zijn piepstem zei: 'Het de vrouw oek nog wat nodig?'
Dan had je de karrijders met paard en wagen, op Harlingen en Franeker: Andries Jellema, Bjinse Plat en (lytse) Riemer van Keimpema.
En met de auto op Leeuwarden en Sneek: gebr. Anne en Willem Dijkstra en Jan Sippes Hibma.
Het was altijd wel aardig om als jongens eens een poosje bij de 'oude' mannetjes te staan, waar allerlei soorten gesprekken gevoerd werden.
Us heit sei dan wolris 'Moast net te folle by Hettema op'e hoeke stean'.

Één gebeurtenis staat steeds op mijn netvlies.
Dat was in 1945, ik was toen 6 jaar: Jappie Hiemstra, 4 jaar oud, (ik speelde wel eens met hem, omdat hij woonde op het bovenhuis van wat nu Terppaed 1 is) was overleden aan difterie en werd begraven op het kerkhof.
Ik stond toen achter een paar buurvrouwen, Aaltje en Durkje.
Dit gebeurde ook vlak bij de hoeke.

Het zal eind 1944 of begin 1945 geweest zijn toen de Duitsers zagen dat ze gingen verliezen en zich dus moesten terugtrekken.
Materiaal hadden ze niet meer of ze hadden er geen brandstof meer voor.
Dus gingen ze o.a. paarden vorderen.
Hiervoor moesten de boeren uit Barradeel met hun paarden naar Sexbierum komen, want hier werden ze gekeurd.
Op de weg voor het voormalige Hertenkamp werd met de paarden gedraafd.
De boeren moesten een deel van hun beste paarden afstaan waarvoor ze een stuk papier terugkregen.
De hele Nije Dyk (nu Adelenstrjitte) stond vol met wachtende boeren en paarden tot bijna aan de Korenmolen toe.
Zo'n paardenvordering is er twee keer geweest.
Op het eind van de middag stond ik op de hoeke ter hoogte van het achterom, hier werden de paarden verzameld.
Maar een gedeelte van de boeren of hun arbeiders moest mee om ze weg te brengen.
Maar die wilden ook wel naar huis, toen zag ik hoe één van die mannen ertussenuit kneep, nadat hij de leidsels van zijn paarden aan de staart van het voorgaande paard had gebonden.

Half april 1945 (de datum heb ik niet opgezocht, maar het was op een zondag om een uur of vijf in de namiddag) de Nije Buorren en de Hoeke waren vol met mensen en het gonsde van de geruchten dat de Engelsen of de Canadezen in Franeker waren en dat Harlingen werd beschoten.
Toen kwam er opeens een legerjeep met oranje vlag in de antenne vanaf Franeker Sexbierum binnen, daarna reed hij richting Liauckama State.
De bevrijding van Sexbierum was nabij.
Het schooljaar begon in die tijd op I april.
Wie voor I april 6 jaar was mocht naar de lagere school.
lk zat dus toen net in de 1ste klas.
Het zal de dag na die bewuste zondagmiddag geweest zijn.
De meesters en juffrouw waren erg onrustig , want ze stonden telkens voor de ramen te kijken
. Op een gegeven moment werd er geroepen:'Daar komen ze'.
Alle kinderen moesten naar buiten, in optocht naar de hoeke.
Toen zagen we de tanks aankomen vanaf de terp en zo bij Mollema linksaf richting Oosterbierum.
De Canadezen in en bovenop de tanks en wij maar zwaaien en roepen.
We zagen met verbazing hoe zo'n tank de bocht om ging.
Later in de week mocht ik met mijn oudere zusters nog naar Midlum waar bij de straatweg veel Canadese tanks een kamp hadden.
Soms heb ik nog wel eens dat ik zeg'.'Het ruikt hier naar Canadezen' .
Een geur van olie-benzine-sigaretten.
Ik kan het niet precies omschrijven.

Okke Annema bewoonde een gedeelte van het huis van Joh. Hettema op de hoek, de kamer aan de kant van de bakker.
Toen ik weer eens een keer op de hoeke was vóór het huis waar Sippie Hoekstra nu woont, kwam er een boer met twee paarden voor de wagen aan rijden.
Eén van de meisjes van Okke Annema raakte bij het oversteken tussen de paarden, maar kwam er wonder boven wonder met een paar schrammen van af.

Harm Zaagsma