Foto 1:
Harmen en Pieter Westra voor het “kastieltsje”
Foto 2:
Marie vrouw van Pieter Westra 1869-1949
Foto 3:
Ettje Mooi- Houman.

Tebek yn ‘e tiid deel 49.

Naar aanleiding van de vorige aflevering, die o.a. over Klaas Kikstra ging, kreeg ik nog een reactie van Seerp Westra uit Franeker.
Seerp, geboren in 1934, is de jongste zoon van koopman Harmen Westra (1889-1976) en Antje Bruinsma 11892-1946).
Later trouwde Westra nog met Jantje Wagen aar (1901 - I 988).
Toen Seerp een jaar of acht was en over het Achterom naar school liep, zag hij dat Kikstra daar bezig was een boerenwagen te herstellen .
Bij het voorbijgaan zei Seerp toen: "Neame se jo ek wol ris Kikkert?"
Seerp die dacht dat Kikstra het niet gehoord had, liep achterom kijkend, dan ook gewoon door.
Maar Klaas die geen zin had om een wedstrijdje hardlopen te verliezen,wachtte zijn tijd rustig af.
Toen Seerp dan ook om kwart voor twaalf weer voorbij kwam terwijl Klaas de boerenwagen in de groene carbolineum zette, deed hij plotseling een uithaal met de bokkepoot ( ronde kwast die haaks op de steel zit) en raakte Seerp bovenop zijn haardos.
Op het "Lyts-Hiem" (Frjentsjerterein 6) aangekomen, werd hem duidelijk gemaakt dat hij 's middags na schooltijd direct naar de kapper moest om zich helemaal kaal te laten knippen.
De familiefoto die kort daarna tijdens de trouwdag van broer Piet genomen werd getuigt van deze wraakneming op het Achterom.

Toen ik een paar jaar terug over de petroleumhandel van Reijer en Ettje Mooi geschreven heb, vertelde Marike Post -Westra (de op een na oudste zuster van Seerp) me dat Seerp als baby eind 1934 "memmemolke” van Ettje ge dronken had.
In dat geval zou Ettje dus zelf ook een baby gehad moeten hebben.
Johannes Mooi (geboren in 1936) bevestigde dat er voor hem nog een Johannes is geweest, die begin januari 1935 in het ziekenhuis is overleden.
Seerp meldde daarop dat hij in het najaar van 1934 als baby zo'n tien weken in het ziekenhuis gelegen heeft.
Westra en Ettje gingen dan met de citröen naar het ziekenhuis Ettje kon dan haar Johannes voeden en daarna ook nog melk afstaan voor de kleine Seerp.

We gaan nu terug naar het Achterom.
Het voormalige hok van Job Fabel Achterom 12, laten we achter ons.
Zuidelijk ervan ligt een lapje grond van ongeveer 3.5 x 10 meter.
Dat was voorheen van Gerben Siegersma, die zijn kruidenierswinkel op Nije Buorren 11 had .
Zijn kedde en ventwagen stonden in het grote hok aan het Achterom.
Voor het “blikken” van de was gebruikten zijn vrouw en ongetrouwde dochter (Blijke en Engeltje) de bleek aan de overkant tussen de hokken in.
Nije Buorren 11 veranderde nogal eens van eigenaar: Eshuis,Feike Brouwer, familie Broekhuizen, familie Leemburg en nu familie Teerling.
Toen ik eigenaar werd van Achterom 12, leek het me verstandig om ook dit stukje ..bleek.. aan te kopen, want in de praktijk was het een stukje niemandsland geworden met alle gevolgen van dien.
Met Feike Brouwer werd een overeenkomst gesloten, zodat ik een afscheiding kon aanbrengen.
Tijdens het groeiseizoen is het een oase op dit "smoute. hoekje.
Dan komt hok Achterom 14.
Dat was voorheen van Sietse Goudberg, de heit en pake van de Goudbergen uit ons dorp.
Deze voerman had zijn "hynder” in dit onderkomen gestald.
Na 1947 zijn Sietse en zoon Cathrinus nog een tijd opperman bij ons geweest.
Zo hebben ze ook meegewerkt aan de bouw van "sigarenmagazijn Service" van lnke en Griet Mulder- Douma, (Rients Westrastrjitte 2).
Zoon Jouke, die bij een bloemenkweker bij Harlingen actief was had op een paar vierkante meter grond achter het hok nog een broeibakje, waar hij cyclamen in kweekte.
Vervolgens had Gerrit A. Jellema zijn auto in dit houten hok staan.
Met Achterom 16 en 18, brandde dit bouwsel op een oudejaarsnacht half af.
Voor 14 en 16 kwamen betonhokken in de plaats.
Familie Jan Draaisma van de Kade werd de volgende eigenaar.
Na Jan zijn overlijden in 2OO2 nam schoonzoon Hinne van der Molen het pand over en hij heeft er nu zijn auto staan.
Zuidelijk van 14 staat nu het betonhok van Hein Jac. Postma.
Die kocht het "destijds" van Jan P. Nieuwenhuis.
Jan woonde met zijn gezin aan de Sixtuswei no 3.
Na monsternemer bij de plaatselijke melkfabriek geweest te zijn, werkte hij na de fusie bij de fabriek in Dronrijp, waar hij dagelijks met de brommer heen ging.
Familie Nieuwenhuis kreeg het hok deels in bezit door vererving, van vrijgezel omke Sibren Nieuwenhuis.
Hij was "klein land gebruiker” en had voor eigen onderhoud weinig nodig.
Na de brand moest herbouw plaatsvinden om het verzekeringsgeld te ontvangen.
De familie had de ruimte niet nodig, want een auto hadden ze niet via een advertentie in de Umkrant kwam de familie Postma aan hun hok aan het Achterom.
Van het geld gingen Jan, zijn vrouw Geeske en jongste dochter Gerda in 1983 een paar weken op vakantie bij familie in Canada.
Een huis wordt soms opgegeten.
Maar dankzij de actie: "Wij Komen", ging via de Lufthansa omke Sibren zijn hok nogmaals in rook op.
Het laatste hok aan de westkant van het Achterom nummer 18 is al jaren van Johannes P. Houtsma.
Deze zoon van groenteboer Piet Houtsma nam het over van hun buren: familie Jan Ages Koudenburg die gardenier was aan het Achterom, terwijl zijn vrouw Boukje Koudenburg- Zaagsma de kruidenierswinkel aan de Nije Buorren 3 dreef.

Een oare kear mear,
Harm Zaagsma.

Ald Nijs fan Klaas Tjipkes Hibma ( 1909-1993)

It ālde hūs II
Doe't pake en beppe fan de 'Nije Buorren' ferhśzje koene nei dat 'ālde hūs', wie dat foar harren in grutte foarutgong.
Want oan 'e Nije Buorren wennen hja yn it achterkeamerke mei twa bedsteden; it iene mei in krźbe foar it lytste bern en it oare mei in ūnder- en in boppeferdjipping.
Neist har wenne in bakker en der wie in goate tusken de beide muoren foar it smoarge spielwetter, dat sa yn 'e feart rinne koe.
Simmers mei waarm en near waar stonk it achter de bedsdoarren.
Sān minsken yn sa'n lytse beheinde romte, wie hast net om śt te hālden.
En foaral beppe fielde har de kening te ryk, doe't hja mear romte krigen.
It wie yn die tiid sa dat de oerlibbenskānsen foar lyse bern ūnder de trije jier net grut wiene. En al die bernesykten lyk as kinkhoast, mūzels, kielsykte, gryp en noch folle mear hawwe in die tiid in soad leed teweech brocht, sadat hast alle jierren in protte bern stoaren, dy't hjoed-de-dei yn libben bleaun wiene.
Sa ha ek pake en beppe fan har tsien bern fiif ferlern.
Wat it ālde hūs betreft: it is fuort, mar wy bewarje der noch in soad herinneringen oan, suver tefolle om allegearre op te neamen.
Doe't it hūs ferkocht waard en pake Klaas net genōch jild hie, hat heit, Tjipke, it foar har kocht en sa kaam it dat er noch romte oer wie foar in nij hūs der nźst.
Dat wie yn 1915. Ik wie doe sels seis jier.
As wy no ris werom tinke oan it ālde hūs komt śs noch wol ris yn it sin dat śs buorjonge, Piter fan Harm Westra, ris sei : "Dat hūs moast net ōfbrutsen wurde, it moast in museum wurde."
It wie yndie sa dat at je yn die keamer wiene dan krigen je it gefoel dat de tiid stilstien hie. Der hong in aparte sfear mei die skildering op 'e skou, 'Mozes slacht mei de staf op 'e rots', mei toarstige lju om him hinne om it wetter op te heinen.
En fierders de blaue tegeltsjes dźr 't de keamer mei oanklaaid wie.
It ālde kammenet en sikretźrre, in koai mei in do deryn.
It bedskut mei de fjouwer stuollen mei gatsjesittings, de romme diggelkast, de tafel mei der boppe de petroaljelampe, it teebledsje mei ( wat beppe neamde) it sike stoofke, in kachel mei in doarke, wźr 't pake syn wyt mei swarte stippen būsdoek op droege waard.
It hoekspyntsje mei it tabaksfetsje en skriuwgeryf en oan de skoarstienmantel it rekje mei lange kalkene piipen, de kwispedoar en de izeren ringen fan de kookkachel, de doofpot en it komfoar en in koer mei brānhout en ek noch in grutte amer mei sjudden.
De keamer wie fluorre mei estrikken, mar letter kaam der in houten flier oerhinne.
It houtwurk wie houtkleur yn 'e ferve, mar de balken, de souder en 't bedskut en de diggelkast wiene read. ( noch ien kear oer 't ālde hūs.)
K.H. (20-7-91)