Logeren in een oude kerk: het kan bij De Kraak van Van Dam in Oosterbierum
Gebouwen worden ontworpen naar hun functie.
Maar er zijn fabrieken, gemeentehuizen en boerderijen die inmiddels heel anders worden gebruikt.
Het Friesch Dagblad bezoekt deze zomer een aantal daarvan en tekent de verhalen op van de nieuwe gebruikers.
Vandaag: de gereformeerde kerk in Oosterbierum.
ANJA MAST
Bij de ingang van het voormalige kerkje in Oosterbierum hangt het pasgewassen beddengoed op een rek te drogen.
Een schoonmaakster is druk bezig de kerkzaal op orde te maken voor de volgende vakantiegangers die de het luxe appartement de Kraak van Van Dam voor een week gehuurd hebben.
Dat eigenaar Chris Elsinga uit Harlingen de oude gereformeerde kerk als vakantieappartement verhuurt is eigenlijk toevallig zo gekomen.
Zijn aandacht werd op het gebouw gevestigd toen hij acht jaar geleden op zoek was naar kantoorruimte voor het communicatiebureau dat hij runt, samen met zijn collega Paul de Cock.
Het gebouw was echter veel te groot voor een kantoor alleen, dus zocht Elsinga naar een goede bestemming voor de kerkzaal.
,,We hebben lang nagedacht over wat we met deze ruimte moesten doen.
We zagen geen brood in een kunstgalerie: er is namelijk niet zoveel te doen hier in Oosterbierum.
Maar daarin zit nu juist ook de aantrekkingskracht.
Het is ideaal voor mensen die de rust en ruimte van het platteland willen ervaren”, licht Elsinga toe.
,,Vanuit de provincie werd het in die tijd bovendien gestimuleerd om van kenmerkende gebouwen, zoals leegstaande boerderijen en molens, een verblijfsaccommodatie te maken.
Daar hebben wij toen op ingehaakt.”
Orgel
Hoewel het kerkje uit 1888 geen monument is, wilden Elsinga en zijn collega het pand zoveel mogelijk in originele staat houden.
,,We wilden de zaal eerst opdelen in twee of drie appartementen, maar dat zou zonde van de ruimte zijn geweest.
Daarbij wilden we de toekomstige gasten wel het comfort bieden van een appartement met alles erop en eraan, maar tegelijkertijd toch ook de sfeer van de kerk behouden.''
Die opzet lijkt geslaagd. Het orgel, dat gemaakt werd door de bekende orgelbouwer Van Dam - naar hem is het appartement genoemd - en de preekstoel met klankbord zitten nog op hun oorspronkelijke plek.
Links bovenaan de lessenaar zit zelfs nog een papiertje geplakt met de notitie: ‘Aan alle voorgangers: wilt u de te zingen liederen twee keer aankondigen via de kerktelefoon’.
,Het eerste wat gasten bij binnenkomst doen is toch steeds weer even de preekstoel beklimmen”, heeft Elsinga gemerkt.
Hij raadt het de gasten echter af om achter het orgel te kruipen.
,,Het is sinds de jaren zeventig niet meer bespeeld omdat het onderhoud te duur was. Veel toetsen zijn kapot en het geluid is dus niet best.”
Om de grote kerkzaal wat huiselijker te maken zijn verschillende zithoekjes en een keukeneiland gemaakt.
De oude collectezakken hangen ter decoratie aan de muur en ook de oude kraak is gebleven.
,,Die hebben we met wat meetwerk onderverdeeld in drie slaapkamers.
Op de benedenverdieping is de badkamer.”
Naast de preekstoel staan oude kerkbankjes opgesteld als leeshoek.
Vlak voor de verbouwing in 2000 organiseerden Elsinga en zijn collega een open dag voor de vroegere kerkleden.
,,Alles stond toen nog precies zoals het was geweest.
Mensen wilden graag nog even op hun vaste plek zitten en we hebben toen ook een paar kerkbankjes verkocht als aandenken.”
Na de verbouwing werden de dorpsbewoners opnieuw uitgenodigd om te komen kijken.
,,De reacties waren heel positief. Mensen vinden het fijn dat het toch nog een ‘kerk’ is gebleven.
Veel bezoekers hadden toen niet eens door dat de zaal een stukje ingekort was, door het kantoor dat we er achter hebben gebouwd.”
Elsinga heeft gemerkt dat het kerklogement vooral in trek is bij kunstenaars en dichters.
,,Die komen hier dan om te schilderen of gewoon uit te rusten en inspiratie op te doen.”
Hij herinnert zich nog een vrouw uit de Randstad die haar drukke baan even achter zich wilde laten.
,,Ze had alle afspraken afgezegd en was hier gekomen om haar oude hobby, kunstschilderen, opnieuw leven in te blazen.
Aan het eind van haar verblijf was de vloer bijna volledig bedekt met alle schilderijen die ze hier had gemaakt.”
Daarnaast komen ook veel gezinnen uit binnen- en buitenland voor een midweek of weekend op het appartement in Oosterbierum af.
Van voor- tot najaar is het appartement doorgaans helemaal volgeboekt.
Televisie
Hoewel de laatste officiële kerkdienst in 1999 werd gehouden, is het nog steeds mogelijk om in de kerk een dienst te volgen, maar dan via de televisie.
,,Er ligt hier een dvd met opnames die tijdens die laatste dienst zijn gemaakt.
De Harlinger filmer Jacob Roorda kwam daar tot mijn verrassing mee aanzetten.”
Logees kunnen hem bekijken als ze willen.
Daar wordt ook regelmatig gebruik van gemaakt, weet Elsinga uit ervaring: ,,Dan zeggen ze bij vertrek: ‘we hebben de kerkdienst ook nog even bekeken hoor’.”
‘Als eerste beklimmen ze de preekstoel’
05-08-2008