Een achttiende eeuwse kaart van de Slachte

In het Rijksarchief van Friesland wordt deze waardevolle handgetekende kaart van de Slachte bewaard, een van de fraaiste kaarten uit de collectie.
De kaart is in 1879 aan het Rijksarchief geschonken door de familie Van Eysinga.
Voorouders van deze familie bekleedden vroeger vaak het grietmansambt in Hennaarderadeel en vermoedelijk waren zij uit dien hoofde ook betrokken bij het bestuur van de Slachte.
De kaart zou mogelijk zo in hun bezit zijn gekomen.
De kaart is getekend door Pieter Idserdts Portier (1698-1781), een tekenaar en landmeter te Franeker, die daarnaast ook poortwachter van de stad was en daaraan zijn achternaam ontleent.
Pieter Idserdts schopte het tot meester-tekenaar bij de Universiteit van Franeker en later tot Landschaps Tekenmeester in dienst van het provinciaal bestuur van Friesland.
Het werk dat hij heeft nagelaten bestaat vooral uit stads- en dorpsgezichten, landschappen en zeegezichten; kortom topografisch materiaal dat bijna allemaal betrekking heeft op Friesland.
In zijn tekeningen geeft Pieter Idserdts Portier een levendig beeld van het dagelijks leven.
Zijn werk wordt nog altijd veel gebruikt als illustratiemateriaal in historische werken.
Minder bekend is zijn werk als landmeter en kaarttekenaar.
Bij landkaarten komt het veel meer op exactheid aan, want deze hadden vaak de taak iets te bewijzen.
Bij de hier afgebeelde kaart van de Slachte is echter niet alleen een landmeter aan het werk, ook een tekenaar spreekt duidelijk een woordje mee.
Van elk dorp is het silhouet afgebeeld: de kerk met enkele boerderijen.
De afbeeldingen van de kerken zullen wel ongeveer kloppen, of dat voor de rest van het silhouet ook geldt is de vraag.
Toch geeft het geheel een fraaie impressie van de Slachte.
De kaart vermeldt geen jaartal en hij is niet precies te dateren.
Uit de op de kaart vermelde namen valt af te leiden dat de situatie van omstreeks 1700 wordt afgebeeld.
Pieter Idserdts was toen nog te jong; zijn vroegste werk dateert van na 1710.
Vermoedelijk heeft hij bij het maken van deze kaart gebruik gemaakt van een reeds bestaande.

Uit monument van de maand 1990.