Zodenhuis ingezakt: herstel of sloop.
Erwin broers
Firdgum – Herbouwen of niet.
Dat is de vraag in Firdgum, waar het ‘middeleeuws ’ zodenhuis dit weekeinde voor een fors deel instortte.
Met man en macht hebben vijftig vrijwilligers het afgelopen jaar gestapeld en gezaagd in het noordelijke terpdorpje.
In juni was het zodenhuis eindelijk klaar, waarna er honderden bezoekers op afkwamen.
,,Het is vooral treurig.
Gelukkig was niemand binnen”, zegt bedenker Daniël Postma.
Het naastgelegen museum Yeb Hettinga Skoalle was zaterdag van de ene op de andere dag zijn publiekstrekker kwijt, toen de ineenstorting aan het licht kwam.
Postma promoveert in 2015 aan de Rijksuniversiteit Groningen op zodenbouw, een vroeg middeleeuwse Friese bouwtechniek, die later verloren is gegaan .
Als experiment bouwde hij met de vrijwilligers deze17 meter lange en 5 meter brede boerderij na.
Over hoe daken en hun fundering er destijds uitzagen, weet niemand.
Archeologen treffen in de resten van deze huizen zelden palen of paalgaten aan.
Daarom ging Postma ervan uit dat de muren van gestapelde zoden sterk genoeg zouden zijn om een zware dakconstructie te kunnen dragen.
Voor zijn onderzoek is de ineenstorting leerzaam, geeft Postma toe.
,,Blijkbaar is het dak te zwaar geworden door alle regen. Het was een uitzonderlijk nat najaar.”
De komende weken onderzoekt hij de oorzaak.
Aan één zijde zakte de muur naar buiten, aan de andere kant naar binnen.
De stal staat nog overeind.
,,Het kan te maken hebben met het metselverband.”
Hij bedoeld de wijze waarop er ’gemetseld ‘ is met de zoden.
,,Daarvoor hebben we al heel veel geleerd, maar we weten nog lang niet alles,”
,,We hebben de afgelopen maanden kleine reparaties uitgevoerd, waarbij bleek dat de plaggen heel goed gedroogd waren,.
Ze waren hard: een goed teken. Het huis heeft de storm ook goed doorstaan.”
Juist daarom kwam de instorting als een complete verrassing.
De boerderij was binnen ingericht met een haard en landbouwwerktuigen.
Hoe groot de schade hieraan is, valt moeilijk in te schatten.
Woensdag bespreekt Postma samen met het museum hoe het nu verder moet.
,,Opnieuw opbouwen kan, maar het kost wel heel veel tijd en je hebt opnieuw vrijwilligers nodig.
Het is ook een financieel verhaal.”
Zelf moet hij hard aan de slag met zijn promotieonderzoek en een boek dat hij over het zodenhuis schrijft: ,,De instorting kan ik gelukkig nog net meenemen in het boek.”
Uit L.C.03-12-2013