---

In het archief van de Oude Gemeente Barradeel vonden we een heel interessant boekje genaamd:
Proeve van Straatnaamgeving voor de Gemeente Barradeel 1953.
Ieder dorp in onze oude gemeente heeft er een map bij gekregen met de naam:
Straatnaamgeving 1953.
Voor 1953 hadden de toen bestaande straten nog geen officiële naam, maar dit is nadien verandert.
Hoe deze namen tot stand zijn gekomen is vaak heel interessant en vind u in deze mappen.
Heel vaak staat er interessante geschiedenis bij en is echt de moeite waard om te lezen.

TZUMMARUM.

Deze naam komt voor het eerst voor in de bronnen van 1400 en is afgeleid van de eigennaam Thiadmer.
De betekenis van deze naam is momenteel onbekend.
Hieromtrent zullen nog nadere inlichtingen worden gevraagd.
De inwoners hebben geruime tijd de bijnaam “de Zemelstouwers” gehad, doch een verklaring voor dat woord is niet te geven.

De grenzen van het dorp Tzummarum zijn de volgende.:
In het Westen de grens met de dorpen Klooster-Lidlum en Oosterbierum;
In het Zuiden de gemeentegrens; In het Oosten de Oude Meer tot waar deze naar het Westen ombuigt, vanaf dit punt in Noordelijke richting doorlopend tot aan de Zeedijk en in het Noorden de Waddenzee.

BUORREN of BUURT.
BEGIN EN EINDPUNT:
Vanaf de Froskenbosktille lopende in Z.W. richting, daarna in Westelijke richting tot aan de Westerbuurtsbrug, vervolgens in Noordelijke richting tot aan de brug over de Tzummarumervaart.
ONTSTAAN DER BENAMING:
Hier vormde zich eertijds de kom van het dorp.
VOORSTEL: Buorren of Buurt.
BIJZONDERHEDEN:
Het gedeelte gelegen ten noorden van deze weg vanaf de N.H.kerk tot de Westerbuurtsbrug werd vroeger de Schuitebuurt genoemd, daar hier oorspronkelijk de dorpsvaart langs liep, waarin veelal schuiten gemeerd lagen.
Het wordt bezwaarlijk geacht voor de woningen aan de Noordzijde een andere benaming aan te houden dan voor die aan de Zuidzijde.

SCHUITEBUURT.
BEGIN EN EINDPUNT:
Zie bijzonderheden bij no.1.
Thans te rekenen vanaf het meest Oostelijk punt van de woning bewoond door de heer S.Harkema, lopende 30 M. in N.O. richting, daarna 300 M. in Noordelijke richting tot de Tzummarumervaart
VOORSTEL: Schuitebuurt of Skùttebuorren.
BIJZONDERHEDEN:
Aan de Noordzijde van deze weg heeft vermoedelijk de pastorie gestaan, welke stemrecht had.

ACHTER DE KERK.
BEGIN EN EINDPUNT:
Lopende vanaf de Buorren Oostzijde N.H.kerk in Noordelijke richting tot aan de Tzummarumervaart, daarna 80 M. in Oostelijke richting langs de Tzummarumervaart.
ONTSTAAN DER BENAMING:
Dit complex woningen staat vrijwel geheel achter de N.H.kerk.
VOORSTEL: A-Kerkhof of Kerkpad.
Toelichting:
Deze naamsaanduiding lijkt ons praktischer dan “Achter de Kerk”.
Zij komt ook in andere plaatsen voor o.a. in de stad Groningen.
Ook zou kunnen worden overwogen de naam “Kerkpad” aan dit weggedeelte te verlenen.

KORENSTEEG.
BEGIN EN EINDPUNT:
Lopende vanaf de Buorren Oostelijk van de woning bewoond door de heer J.Bonsma in Noordelijke richting tot aan de Tzummarumervaart.
ONTSTAAN DER BENAMING:
Wellicht afgeleid van een daar gevestigde commisionair, molenaar of bakker.
Alhier geen verdere gegevens bekend.
VOORSTEL: Korensteeg.

PLATTEKOEKSTEEG.
BEGIN EN EINDPUNT:
Lopende vanaf de Buorren en wel vanaf oostzijde bakkerij bewoond door de heer R.Strikwerda, in Noordelijke richting tot de Tzummarumervaart.
ONTSTAAN DER BENAMING:
Vermoedelijk afgeleid van de daar gevestigde brood-koek en banketbakkerij.
VOORSTEL: Plattekoeksteeg.

DE VERMANING.
BEGIN EN EINDPUNT:
Lopende vanaf de Buorren Oostelijk van de woning bewoond door mevr. wed. Hoogland, 40 M. in Zuidelijke richting.
ONTSTAAN DER BENAMING:
Hier was vroeger de Doopsgezinde Gemeente gehuisvest.
VOORSTEL: De Vermaning.

KLEINE BUURT.
BEGIN EN EINDPUNT:
Lopende vanaf de Buorren ten Westen van de bakkerij bewoond door de heer Norder 220 M. in Zuidelijke richting.
ONTSTAAN DER BENAMING:
Ter onderscheiding van “de Buorren” "Lytse Buorren" genoemd.
Het is hier niet bekend of deze weg oorspronkelijk ook de eigenlijke "Buorren” heeft gevormd, zoals dit geldt voor het dorp Wijnaldum.
VOORSTEL: Lytse Buorren of Kleine Buurt.

ARMHUISSTEEG.
BEGIN EN EINDPUNT:
Lytse Buorren ten Zuiden van het Tehuis voor Ouden van Dagen lopende in Oostelijke richting tot aan de voormalige haven.
ONTSTAAN DER BENAMING:
De steeg, lopende naast het "armhuis”.
TOELICHTING.
De hier staande woningen zijn opgenomen in het saneringsplan en zullen binnen afzienbare tijd worden afgebroken, waarmee ook de steeg zal zijn vervallen.
BIJZONDERHEDEN: De naam kan vervallen.

SMIDSSTEEG.
BEGIN EN EINPUNT:
Lopende vanaf de Buorren Westelijk van de sparwinkel, 65 M. in Zuidelijke richting, vervolgens 45 M. in Westelijke richting, daarna in Zuidelijke richting tot de "Vinkenpôlle”.
VOORSTEL: Smidssteeg.

WESTERBUURT.
BEGIN EN EINDPUNT:
Lopende in het verlengde van de Buorren, vanaf de brug over de Tzummarumervaart 200 M. in Westelijke richting en daarna 45M. in Zuidelijke richting.
ONTSTAAN DER BENAMING:
De weg liggende ten Westen van en in het verlengde van de Buorren.
VOORSTEL: Westerbuurt.

ROORDAMALAAN.
TOELICHTING:
Lopende vanaf het eindpunt van de Westerbuurt 600 M. in Westelijke richting daarna ombuigend naar het Noorden tot aan de Pastoarspyp.
Aan deze weg stond de vroegere stemgerechtigde boerderij "Roardamastate”.
Voorts stond hieraan de stemgerechtigde boerderij "Smoringa”, thans bewoond door de heer D.de Jong.
Geruime tijd werd de boerderij, bewoond door de heer P.Kalma, de “Hiddinga-plaats” ( stemgerechtigde boerderij) genoemd, doch dit is geen oude naam.
Het bedrijfje, bewoond door de heer J.van der Burg, staat op het terpterrein, waarop vroeger een stemgerechtigde boerderij stond.

OOSTERBIERUMERWEG.
BEGIN EN EINDPUNT:
Lopende vanaf de brug Tzummarumervaart, eindpunt van de Buorren tot aan de Pastoarspyp (N.O. richting).
ONTSTAAN DER BENAMING:
Weg lopende in de richting Oosterbierum.
VOORSTEL: Kloosterweg.
TOELICHTING:
De weg lopende tot aan de Pastoarspyp, welke brug haar naam ontleent aan het in haar onmiddelijke omgeving gelegen klooster aan de Kappelleweg.
Daar de weg feitelijk eerst loopt tot Klooster-Lidlum en tot nu toe feitelijk geen straat naar een in de omgeving gelegen dorp is genoemd, wordt de voorkeur aan "Kloosterweg” gegeven.
BIJZONDERHEDEN:
Ten Noorden van deze weg en gelegen tussen de Kapelleweg en de Vissersvaart heeft vroeger een stemgerechtigde naamloze boerderij gestaan.

FRANEKERWEG.
BEGIN EN EINDPUNT:
Lopende vanaf de Buorren, Westerbuurtsbrug in Zuidelijke richting via de Houwerdazijl tot de grens van deze gemeente met Franekeradeel.
De Houwerdazijl wordt tegenwoordig dikwijls “de Hege Tille” genoemd.
ONTSTAAN DER BENAMING:
De weg, welke de hoofdverbinding met de stad Franeker vormt.
VOORSTEL: a. De Kade b. Franekerweg.
TOELICHTING:
a. De Kade lopende vanaf de Buorren in Zuidelijke richting tot de grens van de bebouwde kom.
b. Franekerweg lopende vanaf grens bebouwde kom in Zuidelijke richting via Houwerdazijl, vanwaar de weg ombuigend in Z.W.richting loopt tot de grens Franekeradeel.
Dit laatste deel wordt ook wel aangeduid met de naam “de Marren” i.v.m. de zeer lage ligging van de landerijen zuidelijk van de weg.
BIJZONDERHEDEN:
a. De opslagplaats van het dorp Tzummarum is hier gelegen.
Het ”Hynstespul”, de naam werd de laatste decennia hieraan gegeven, omdat hier paarden voor consumptie werden geslacht, had vroeger stemrecht.
Bewoner de heer Sj.Talsma.
De “Hynstespulbrêge” wordt ook wel Jan Klazens Tille genoemd naar een vroegere bewoner van de boerderij, welke ook de onderhoudsplicht van deze brug had.
Juist ten Oosten van het eindpunt van “de Kade” ligt de zgn. “Vinkepôlle”; vermoedelijk werd hier de vogelvangst beoefent, doch omtrent het ontstaan der naam bestaat geen zekerheid.
Aan de Buissevaart hebben 2 naamloze stemgerechtigde boerderijen gestaan en êên aan de Oostzijde van de Franekerweg juist buiten de bebouwde kom.
b. Hieraan staat de oude stemgerechtigde boerderij “Houwerda” bewoond door de heer P.Miedema.
De boerderij, bewoond door de heer S.J.Anema had vroeger ook stemrecht, doch geen bepaalde naam.

MIEDLAAN.
BEGIN EN EINDPUNT:
Lopende vanaf Houwerdazijl (of Hoge Tille) 1350 meter in Oostelijke richting, na 900 meter aansluitende op de Sytzamalaan tegenwoordig ook wel Miedlaan genoemd, en met een 2-tal zijtakken, èèn lopende naar de boerderij bewoond door de heer P.A.v.d.Schaar en èèn lopende naar Cammingadammen (boerderij A.Hoekstra) en Brunia State ( boerderij B.Bierma).
ONSTSTAAN DER BENAMING:
Verharde landweg lopende dwars door de Tzummarumer-Mieden.
VOORSTEL: a. Bethanièlaan .
TOELICHTING:
Verbindingsweg van het Bethanië-klooster, vroeger gestaan hebbende aan het meest Westelijke punt van deze weg, met de Franekerweg.
De eerste zijweg naar de vroeger stemgerechtigde boerderij bewoond door P.A.v.d.Schaar heeft geen naam, ook de boerderij niet.
Juist Oostelijk van deze boerderij op “It Terpke” heeft vroeger nog een naamloze stemgerechtigde boerderij gestaan.
b. Camminghadammen.
TOELICHTING:
De zijweg, toegang gevende naar de boerderij bewoond door A.Hoekstra, de vroegere stemgerechtigde boerderij Cammingha-State en Brunia-State (bewoner P.Bierma.
BIJZONDERHEDEN:
De naam Camminghadammen is ontleent aan een door de heer P.B.Winsemius te Leeuwarden samengesteld rapport over de stemgerechtigde boerderijen.

HEERESTREEK-HOOFDWEG OF MINNERTSGA'STERWEG.
BEGIN EN EINDPUNT:
Lopende vanaf de Buorren in Oostelijke richting tot de grens van de bebouwde kom, Oostgrens van het perceel, waarop staat de woning bewoond door mevr. wed.P. Post.
VOORSTEL: HEERESTREEK.
TOELICHTING: Deze naam geeft een aardige aanduiding van de naam van de vroegere hoofdweg “de Hearewei”

MINNERTSGA’STERWEG.
BEGIN EN EINDPUNT:
Lopende vanaf de grens van de bebouwde kom in Oostelijke richting tot de dorpsgrens.
Ontstaan DER BENAMING:
Hoofdverbindingsweg met het dorp Minnertsga.
VOORSTEL: Swaerderaweg.
TOELICHTING:
Aan deze weg ligt de zeer oude nederzetting “Swaerderaburen”, Blijkens in 1952 plaats gehad hebbende opgravingen was dit gehucht reeds ongeveer 750 na Chr. Bewoond.
BIJZONDERHEDEN:
Een klein groepje van de aan dit weggedeelte staande woningen worden aangeduid met de naam “Veenhuizen”, omdat deze woningen in het belang der volkshuisvesting zijn gebouwd door Ds.van Veen, destijds predikant der N.H.kerk te Tzummarum.
De in deze weg voorkomende betonbrug staat bekend als de “Ane Jans Tille”, genoemd naar een vroeger daar wonende boer.
(de naam van de brug klopt volgens schrijver niet; zie op Kleasterwei).
De door de heer G.Swart bewoonde boerderij had zgn. stemrecht en was een zgn. Hermana-plaats, zonder een bepaalde naamsaanduiding.
De heer Winsemius heeft het denkbeeld geopperd deze boerderij “Swaerdera-Hemrik”te noemen.
De door de heer W. Hogerhuis bewoonde boerderij is ook een oude stemplaats en heette “Groot Tania”. De oude kaarten gaven hieraan in tegenstelling met de kohieren de naam “Sixma” naar de in de 16e eeuw hier wonende Tyts Sixma.
De 2 stemgerechtigde boerderijen waarvan 1 stond aan de Tzummarumervaart en de ander 100 m. ten Oosten van “Groot Tania”, ten Zuiden van de huidige hoofdweg, zijn afgebroken.
Vroeger hadden deze via de langs de Tzummarumervaart lopende landweg “de sanderige wech” uitgang op de Sytzamalaan.

MIEDWEG.
BEGIN EN EINDPUNT:
Lopende vanaf Swaerderaweg in Zuidelijke richting tot aan de Miedlaan.
ONTSTAAN DER BENAMING:
De verbindingsweg met de zgn. “Miedlanden”, welke bekend staan om hun lage ligging.
VOORSTEL: Sytzamalaan.
TOELICHTING:
Op de oude kaart van Eekhof wordt deze laan de Vosselaan of Sytzamalaan genoemd.
Vermoedelijk is de Sytzama-naam de oudste.
Deze liep dan vanaf de Heereweg in Zuidelijke richting tot aan de Mieden.
Daar beide namen recht van bestaan hebben en voor dit weggedeeltte, gelegen ten Zuiden van de Swaerderaweg, de vroegere naam in verval is geraakt, wordt voorgesteld dit gedeelte over een lengte van ongeveer 1250 meter Sytzamalaan te noemen.
Het gedeelte gelegen ten Noorden van de Swaerderaweg kan dan de thans gangbare naam “Vosselaan” behouden.

VOSSELAAN.
BEGIN EN EINDPUNT:
Lopende vanaf de Swaerderaweg in Noordelijke richting tot aan de Middelweg of Heereweg.
VOORSTEL: Vosselaan.
TOELICHTING: Afgeleid van de hieraan gelegen stemgerechtigde boerderij “De Vossebosk pleats”, waarvan in 1728 een zekere heer Vos eigenaar was.
BIJZONDERHEDEN:
Een van de oudste inwoners gaf aan de naam “Vosseboskpleats” de volgende verklaring: ongeveer 80 jaar geleden had hier de toen woonachtige boer, de heer Wijtema, een vossenfarm.
Op deze plaats staat thans het bedrijfje, bewoond door de heer A.v.d.Ploeg.
Deze boerderij stond ook bekend onder de naam Sytzama.

SCHOOLSTRAAT.
BEGIN EN EINDPUNT:
Lopende vanaf de Froskenbosktille in noordelijke richting tot aan de spoorwegovergang.
VOORSTEL: De Schoolstraat.
TOELICHTING:
Hieraan is gelegen de Openbare lagere School.
BIJZONDERHEDEN:

Aan de Oostzijde een 4-tal woningen, welke gelegen zijn aan de Tzummarumervaart.
In de volksmond wordt dit groepje woningen de “Jiske of Pikkepôlle genoemd.
Naam behoeft niet bewaard te blijven.

SPOORSTRAAT.
BEGIN EN EINDPUNT:
Lopende vanaf de Schoolstraat in Westelijke richting tot de “Kloosterweg”.
VOORSTEL: Spoorstraat.
TOELICHTING:
Deze deels verharde weg loopt parallel met de spoorweg.
BIJZONDERHEDEN:
Ten zuiden van deze weg stond vroeger de stemplaats “Noarderhou”.

DE MIDDELWEG.
BEGIN EN EINDPUNT:
Lopende vanaf het eindpunt Schoolstraat 200 meter in N.O. richting, daarna 80 meter in Noordelijke richting, vervolgens 180 meter in Oostelijke richting, 400 meter in Noordelijke richting en daarna in Oostelijke richting tot de Oostgrens van het dorp.
ONTSTAAN DER BENAMING:
De weg lopende tussen de Hoofdweg- Mooie Paal- Harlingen en de Hornestreek.
VOORSTEL: De Heereweg.
TOELICHTING:
In de oude boeken komt deze naam voor, omdat zij de vroegere hoofdweg in de gemeente vormde.
Zij liep vanaf Minnertsga, Firdgum naar Tzummarum en kwam daar op de tegenwoordige hoofdweg, welke zij verder volgde.
BIJZONDERHEDEN:
Hieraan is gelegen een groep woningen bekend als “de Vleesmarkt”, wegens de vroeger hier veel voorkomende clandestiene verkoop van vlees, afkomstig van gestorven dieren (cadavers).
De boerderij, bewoner de heer A. Swart, is een oude stemplaats doch heeft geen naam.
Op de zgn. “Oosterbaanspôlle” en “Berenpôlle” stond vroeger een stemgerechtigde boerderij.
Laatstgenoemde heette “Lamminga”; eerstgenoemde had geen naam.
De boerderij, bewoner de heer G.Bleeker is de oude stemplaats “Stedda”, tegenwoordig wel genoemd “t’swart hùs”.
De boerderij, bewoner de heer G. Terpstra, is een oude stemplaats, zonder bepaalde naamsaanduiding.

De Synadeweg.
BEGIN EN EINDPUNT:
Lopende vanaf de Heereweg 600 meter in N.W. richting, daarna 100 meter in Oostelijke richting tor de Langedijk.
VOORSTEL: De Synadeweg.
TOELICHTING:
Hieraan staat de stemgerechtigde boerderij “Synade Sytinga State” bewoond door Ir.W.Oosterbaan.
Bijzonderheden:
De Lytse Dyk en Lange Dijk worden momenteel Jankeleane genoemd.
Voorzover bekend heeft deze naam geen historische betekenis.

DE LANGE DIJK.
BEGIN EN EINDPUNT:
Lopende vanaf eindpunt Lytse Dyk 950 meter in N.W. richting tot de Hornestreek.
O NTSTAAN DER BENAMING:
Lange, rechte landweg.
VOORSTEL: Langedijk.
BIJZONDERHEDEN:
Aan het eind van deze weg ligt het gehucht “De Kampioen”.
Volgens overlevering stond hier vroeger een groot houten mansbeeld met navolgend onderschrift:
“Hier sta ik als een kampioen.
Geen mens zal ik ooit hinder doen.
Maar had ik macht als menig held.
Ik sloeg de bozen uit het veld”.

EVERT SIJBESMA-STRAAT.
BEGIN EN EINDPUNT:
Vanaf de Synadeweg lopende in Oostelijke richting tot aan de Heereweg.
BIJZONDERHEDEN:
Gaarne wordt aan het initiatief van de raadsleden overgelaten om met voorstellen t.a.v. de naamgeving voor deze straat te komen.
Daar ons is reeds gedacht aan de naam “Evert Sijbesma”, om daarmede hem als verzetsslachtoffer in gedachtenis te houden.
Hij viel in actieve dienst als lid van de N.B.S. te Noordbergum bij het pompstation van de N.V. I.W.G.L.

DE GRIENE LEANE
BEGIN EN EINDPUNT:
Lopende vanaf de Heereweg in Noordelijke richting tot aan de Hornestreek.
ONSTAAN DER BENAMING:
Zie verklaring Oosterbierum.
Voorstel: Griene Leane of Groene Laan.
TOELICHTING:
Daar met uitzondering van de Slachtedijk en de Firdgumerweg de wegen of weggedeelten, gelegen ten Noorden van de Hornestreek een eigen naam hebben, wordt voorgesteld hiervoor de naam ”Abingalaan” aan te houden.

DE HORNESTREEK:
BEGIN EN EINDPUNT:
Lopende in N.O. richting vanaf Westgrens van het dorp Tzummarum tot de Oostgrens.
ONSTAAN DER BENAMING:
Zie verklaring Wijnaldum.
VOORSTEL: De Hornestreek of Hoarnestreek.
BIJZONDERHEDEN:
Aan de Noordzijde van de Hornestreek ten Westen van de Tzummarumer-vissersvaart staat de “Pastoarspleats”, bewoond door de heer Tj. Jorritsma.
Deze boerderij had vroeger stemrecht.
Aan de Zuidzijde van de Hornestreek ten Oosten van de Tzummarumer-vissersvaart staat de stemgerechtigde boerderij “Harkema”, bewoner de heer Joh. Swart.
De boerderij van J. Jensma, geheten “Nieuw Harkema” is niet een oude stemboerderij.
Op de hoek Hornestreek-Oostzijde Synadeweg stond de stemgerechtigde boerderij “Lyts Wytsma”, thans arbeiderswoningen van J.Jensma; aan de andere zijde van de Hornestreek stond oorspronkelijk “Groot Wytsma”.
Ten Westen van de Griene Leane en ten Zuiden van de Hornestreek stond de stemgerechtigde boerderij “t’Heechsteed”; ten Oosten van deze weg staat de stemgerechtigde boerderij “Alma-State”, bewoner de heer W.Wassenaar.
200 meter verder stond de stemgerechtigde boerderij de “Pôllepleats”, bewoner de heer K.de Jong.
De “Pôllepleats wordt de laatste tijd “Noorderhoeve” genoemd.
“Alma-State” wordt tegenwoordig “Atsma-State”genoemd.
De Hornestreek of Alddijk is de oude zeedijk.
De “Sytinga State”thans bewoond door de heer D.v.d.Zee, had stemrecht is gelegen ten Zuiden van de Hornestreek en onmiddellijk ten Westen van de Kapelleweg.
Tussen de “Atsma-State”en de “Pôlle Pleats” heeft vroeger nog een naamloze stemgerechtigde boerderij gestaan.

DE SCHILLAAN.
BEGIN EN EINDPUNT:
Lopende vanaf de Hornestreek richting de Zeedijk.
ONTSTAAN DER BENAMING: zie Oosterbierum.
VOORSTEL: Schillaan.

GRIENE LEANE OF ABINGELEANE.
BEGIN EN EINDPUNT:
Lopende vanaf de Heareweg in noordelijke richting tot aan de Zeedijk (uitkijktoren luchtverdediging).
ONTSTAAN DER BENAMING:
Zie Oosterbierum.
De naam Abingeleane is ontleend aan de gegevens van de heer P.B.Winsemius te Leeuwarden.
Een verklaring is hiervoor niet gegeven.
Zie voor het onstaan van de naam Griene Leane Oosterbierum.
VOORSTEL: Abingeleane of Abingalaan.
TOELICHTING:
Daar met uitzondering van de Slachtedijk en Firdgumerweg de wegen of weggedeelten gelegen ten Noorden van de Hornestreek een eigen naam hebben, wordt voorgesteld hiervoor de naam "Abingalaan" aan te houden.