Artikel Friesch Dagblad 26-7-2016

Tzummarum Wie iets wil weten over de geschiedenis van Tzummarum en directe omgeving, kan op één plek goed terecht: de website oudtzummarum.nl. Die site herbergt vele duizenden foto’s over deze streek, zowel oude historische foto’s als foto’s van archieven.

Oprichters, samenstellers en drijvende krachten achter de site zijn Wietze (76) en Betty Leistra (74) uit Tzummarum. Hij verzamelt de informatie en fotografeert de archieven, zij plaatst het op de website. ,,We werken altijd goed samen”, vertelt Betty Leistra. ,,Vroeger al, dan waren we samen actief bij de atletiekvereniging.”

Met de website oudtzummarum.nl begon Wietze Leistra een tiental jaren geleden, toen hij bestuurslid was van de Oudheidkundige Vereniging Barradeel. Daar opperde hij het idee om de vele archieven en foto’s die deze vereniging had te digitaliseren en de originele archieven op te slaan bij de Gemeente. Maar dat kon op weinig enthousiasme rekenen.”

En dus begon Leistra zelf, geholpen door zijn vrouw. Voor hun website fotografeerden en scanden ze tot nu toe meer dan elfduizend foto’s. Wie de website bezoekt, vindt daardoor een schat aan foto’s en informatie over allerlei onderwerpen. De geschiedenis van Nij Bethanië, oorlog en verzet in Barradeel, christelijk onderwijs in Tzummarum en Sexbierum: het is maar een kleine greep uit de veelheid van onderwerpen die de site biedt.

Verenigingen brengen de Leistra’s hun archieven; zij digitaliseren het en geven het archief dan door aan de gemeente. ,,Zo blijft het bewaard”, motiveert Wietze Leistra hun werk. ,,Veel mensen zetten tegenwoordig foto’s op Facebook, ook oude foto’s, en denken dan dat het daar altijd blijft. Dat is niet zo. Het moet naar een archief. Daan kan iedereen erbij.”

Dat wat anders vergeten wordt - of soms al vergeten is - bewaren voor het nageslacht: zie daar het werk van de Leistra’s in één zin samengevat. En als Wietze Leistra zich dan ergens in verdiept, ontdekt hij altijd wel wat nieuws. Bijvoorbeeld dat er vroeger een pad liep - de Griene Leane - vanaf de bunker Koehool tot aan de Hearewei in Tzummarum. Door ruilverkaveling verdween het pad, maar mede door het werk van Leistra kwam het weer terug. ,,Nu heeft de gemeente er een mooi bord bij geplaatst.”

Voor datzelfde buurtschap Koehool zetten Leistra zich ook in. ,,Dat is een eeuwenoud buurtschap, maar er stond niets bij. Geen bord ofzo. Nu wel.” Dat gebeurde mede op aandringen van Leistra. Hetzelfde probeert hij te bewerkstelligen voor buurtschap Dijkshoek en kort geleden heeft hij de gemeente Franekeradeel nog een brief gestuurd om te vragen of de nieuwe brug over de Tzummarumer vaart die nu wordt aangegelegd de naam Houwerdazijl kan krijgen. ,,Zo heette het vroeger ook.”

Zo breidt het werk aan de historie van Tzummarum en omgeving zich steeds verder uit. ,,Het is nooit klaar”, aldus Wietze Leistra. ,,Als je kijkt naar de geschiedenis van de visserij hier: daar zijn we een paar jaar mee bezig geweest en nog is het niet af.”

Metaaldetector Altijd al was Wietze Leistra geïnteresseerd in geschiedenis. In de jaren negentig zocht hij met een metaaldetecor naar overblijfselen uit de prehistorie op de terpen in Firdgum. Wat hij vond, schonk hij uiteindelijk aan het Yeb Hettinga Museum in Firdgum.

Samen met zijn vrouw ging hij ook op pad voor de website graftombe.nl, om foto’s te maken van graven en de gegevens daarvan op internet te zetten. ,,We begonnen met begraafplaatsen in Franekeradeel”, aldus Betty Leistra. ,,Maar daarna gingen we door en deden we ook het Bildt en Dongeradeel. Zo gaat dat dan.” Ook adviseerde het echtpaar de gemeente bij de restauratie van het Spoorstation en Retirade gebouw in Tzummarum.

Al het werk voor hun website hun eigen stichting - Stichting Digitaal Dorpsarchief Tzummarum en omstreken - doen ze vrijwillig. Wel vragen ze via die stichting wel eens subsidie aan voor het materiaal dat ze nodig hebben, zoals fototoestellen, scanners en computers. ,,Zonder dat materiaal lukt het niet”, aldus Betty Leistra.

De waardering voor hun werk was er altijd wel, maar werd afgelopen voorjaar goed duidelijk toen de Leistra’s beiden een lintje kregen, tijdens de lintjesregen voor Koningsdag. Leistra: ,,Ik heb vroeger altijd gezegd: ‘Ik hoef geen lintje.’ Maar toen ze het dit jaar vroegen, besefte ik ineens: ons werk wordt gewaardeerd. Dat is toch mooi. Zo’n lintje kun je daarom niet weigeren.