Anne Oosterbaan, als fokker , en veredelaar een fenomeen.
Boek over veehouder, akkerbouwer en paardenman Hinne Bokma
Tzummarum Een topfokker en veredelaar. Veehouder, akkerbouwer en paardenman Anne Oosterbaan uit Tzummarum werkte altijd op zijn gevoel en vertrouwde op zijn gaven'.
Zijn bijzondere leven en zijn baanbrekend werk is door Albert van Keimpema vastgelegd in het boek Sa is't krekt. Hij omschrijft Oosterbaan (1932-2015) als een wonderlijk talent, waarvan er in de provincie weinig rondliepen. Of het nu ging om het fokken van koeien, paarden en' schapen of het telen van tulpen, zaden en bollen. De auteur vergelijkt Oosterbaan met voetballer Abe Lenstra, die ook uitblonk in andere sporten.
Van Keimpema komt superlatieven tekort om de prestaties van .de fokker en veredelaar uit Tzummarum te beschrijven; “Anne Oosterbaan was een fenomeen, hij was de verbeteraar en veredelaar die zichzelf niet meer kon overtreffen. Hij had zichzelf op het hoogste podiumgepromoveerd.' Hij bewandelde ongebaande wegen en maakte van zijn boerderij Synaeda State een lustoord, een broed- en zoogparadijs zonder weerga, een Hof van Eden.
Anne Oosterbaan kwam in 1932 terwereld. Hij was de enige zoon van Geert Oosterbaan en Antje Wassenaar. De liefde voor de koeien werd hem door zijn vader bijgebracht. Annes overgrootvader, Doeke Oosterbaan, was een vooruitstrevend boer en met zijn voorbeeldkoeien verwierf hij internationale belangstelling. Doeke was boer op Synaeda State in Tzummarum. Op die boerderij kwam Anne later ook terecht.
Oosterbaan had op Synaeda State alleen maar A-koeien op stal staan. Hij was verknocht aan de ouderwetse Friese stal, waar de koeien op een rij in het stro stonden. In 1971 ging hij met een groep vooraanstaande fokkers naar Amerika om daar kennis te maken met koeien die beter presteerden dan de Friese en Hollandse runderen. De excursie leidde tot de opmars van de grotere en rankere Holstein-Friesians uit Amerika.
Oosterbaan bleef echter geloven in de Fries-Hollandse koe. Van iedereen die mee was gegaan naar Amerika was Oosterbaan het negatiefst.
Het mooiste moment van zijn reis was de thuiskomst. De fokker was traditioneel ingesteld, hij zwoer bij het Friese vee.
Niet-Friese stier
Toch verbaasde hij in 1974 vriend en vijand door in Noord-Holland de stier Nuboxer Verwachting aan te kopen.
Nuboxer Verwachting werd later de eerste niet-Friese stier die in Leeuwarden werd uitgeroepen tot kampioen van de keuring. De kwaliteit van het zaad van de kampioensstier viel echter tegen. Hij werd afgekeurd voor kunstmatige inseminatie en Oosterbaan besloot hem te verkopen.
Voor dik geld ging de stier naar ZuidAfrika.
De fokker was een van de oprichters van het Fries-Hollands Rundvee Stamboek (FHRS). 'Hij hield verbeten vast aan het oude ras', schrijft Van Keimpema.
Toen hij in 1984 om gezondheidsredenen moest stoppen met zijn melkveebedrijf, richtte hij zich meer op het fokken van Friese paarden. Ook daarin werd hij succesvol. De stam Synaeda 'leverde hem de drievoudig preferente modelmerrie Pyrrha van Synaeda op. Dertien nakomelingen werden ster verklaard. In 2018 mocht de goedgekeurde hengst Tjebbe 500 zich tijdens de hengstenkeuring presenteren. Oosterbaan heeft dat succes niet meer mee mogen maken, hij was in 2015 overleden.
Hij werd als fokvast omschreven, die bleef vasthouden aan foktechnisch sterke lijnen. Om die reden wilde hij aanvankelijk niets weten van de hengst Norbert 44. Maar toen Norbert werd uitgeroepen tot kampioen van de hengstenkeuring, ging Oosterbaan overstag en werden vier merries drachtig met het sperma van de kampioenshengst. „Er is nooit een woord over gesproken", herinnert di- recteur lds Hellinga van het Friesch Paarden-Stamboek zich.
Hellinga omschrijft Oosterbaan als een aristocratische man en een dwingende persoonlijkheid die niet gauw mensen toeliet in zijn levenssfeer. „De meesten kwamen niet verder dan het kantoor. Intimi mochten in de stal komen of werden genood in de voorkamer.” Volgens keurmeester Douwe van der Galiën was Oosterbaan een heer, die ook als een heer wilde worden behandeld. „Dus moest je een afspraak maken om hem te ontmoeten.”
Niet alleen met levende have had Oosterbaan succes, ook met het veredelen van tulpen viel hij in de prijzen. Zijn bekendste tulp werd de roodgele Synaeda King, maar het meeste opzien baarde hij met de zwarte Tulipa Negra Synaeda.
Sa is't krekt. - Albert van Keimpema.
Uit Freiesch Dagblad 13 maart 2019.