Foto bron: Anema Rotterdam.
Andere benaming-- Groot Tania
Ontstaan: Over het ontstaan van de state is niets bekend.
Geschiedenis: Over de historie van Sixma State is in de annalen van Tzummarum helaas maar weinig terug te vinden. Noomen vermeldt Sixma in het geheel niet en Algra wijdt er in “De historie gaat door het eigen dorp” slechts één regel aan tussen de enkele regels die hij schrijft over Sytzama State: “Iets oostelijker (dan Sytzama – JL), ten zuiden van de vaart, lag Sixma, thans ook een boerderij, bewoond door de heer W. Hogerhuis.”
Het is ook de vraag of “Sixma” een echte state is geweest. Deze naam wordt vermeld op een kaart uit 1864 en zou teruggrijpen op een eigenaar in de 16e eeuw, maar volgens het stemkohier van 1698 is de naam van dit goed “Groot Tania”. Voor die tijd was het inderdaad gróót want volgens het floreenkohier van 1700 was de oppervlakte maar liefst 134 pondemaat (bijna 50 ha.) waarvoor majoor Johan van Idsinga ieder jaar de vorstelijke som van 36 goudgulden floreenrente (onroerende zaak belasting) mocht neertellen. Een arbeider mocht willen dat hij zoveel per jaar aan loon uitbetaald kreeg… Het goed moet een ‘representatieve’ uitstraling hebben gehad, want ondanks dat het 7.5 pondemaat kleiner was dan Syttinga State moest er bijna 4 goudgulden méér belasting voor betaald worden. Meestal had dat te maken met het formaat en de luxe van het huis. Jammer dat dit niet met afbeeldingen uit die tijd aangetoond kan worden.
In 1640 stond dit goed op naam van Tamme Borryts com sociis die de boerderij verpachtten aan Nanne Cornelis. Het stemkohier van 1698 vermeldt “De heer Sako van Idsinga beide erfgenamen” als eigenaren terwijl Jarich Gerrits gebruiker was. Vrijwel zeker was dit de Saco van Idsinga die omstreeks 1665 Ontvanger-generaal van de Admiraliteit van Friesland te Harlingen werd en daarnaast op 12 April 1679 ook Raadslid aan het Hof van Friesland. Vorstelijk betaalde functies waarvan een verstandig man enkele ‘appeltjes voor de dorst’ zoals het onderhavige Groot Tania/Sixma kon kopen.
Saco stierf blijkbaar kinderloos, want in 1700 staat majoor Jan en in 1728 brigadier Johan van Idsinga vermeld als eigenaar. Beide vermeldingen betreffen dezelfde in 1670 geboren en in 1730 overleden Johannes van Idsinga, een oomzegger van Saco, zoon van diens broer dr. Harmanus van Idsinga.
Volgens het kadaster was het goed in 1832 eigendom van Wietse Sibbles Bruinsma, landbouwer te Tzummarum, die blijkbaar in goeden doen was omdat hij toen ook te boek stond als eigenaar van Harkema State te Tzummarum.
Swart en Vogel vermelden verder nog achtereenvolgens als bewoners: Willem Koning, Jan Hayma, Willem Hoogerhuis, Romke de Haan, Klaas de Haan en Fam. Henk de Haan
In oktober 1915 werd door notaris G.D.Boswijk te Sexbierum publiek verkocht:
De Boerenhuizinge met boomgaard en erf, genaamd “Sixma State”, gelegen ten zuiden van en aan de grindweg, kadastraal bekend onder nummer 1635, huis, schuur en erf, groot 31 are 50 centiare, benevens de strook grond (reed en yester) met hok gelegen tusschen de opvaart en het volgende perceel (kad. No.1634), zijnde een noordelijk gedeelte, groot ongeveer 13 are, van het perceel, kadastraal bekend onder no.1633, en het gedeelte der naastgelegen opvaart, noordwaarts loopende tot de Minnertsgaaster vaart, kadastraal bekend onder nummer 440, opvaart groot 15 are 30 centiare.
De Huizinge bestaat in ruime, nette voorhuizinge, 2 kamers, slaapkamertje, gang en provisiekelder, middelkamer, voorhuis, ruime melkkelder, gang, zolders, wagenhuis, stalling voor 22 stuks hoornvee en 8 paarden en een schuur 4 vakken en dorschhuis en is voorzien van bliksemafleiders.
Op de kaart van Eekhof ca. 1850 is iets ten oosten van Sixma State nog de terp “Sixmaterp” aangegeven. Na 1861 is tussen de huidige boerderij en deze hoogte de weg van Tzummarum naar Minnertsga aangelegd, waardoor de oorspronkelijke terreingesteldheid gedeeltelijk is verdwenen. Na bovenstaande verkoop is (het restant van) de terp afgegraven en in 1917 is het terrein in verschillende kavels verkocht. Door de latere lintbebouwing vanuit de bebouwde kom van Tzummarum is er niets meer van de oude situatie terug te vinden.
Rond 1995 was de schuur van deze boerderij in gebruik bij Aannemersbedrijf Fongers B.V. te Tzummarum.
Bewoners 1640 Tamme Borryts com sociis eig., Nanne Cornelis gebr.
1698 erven Saco van Idsinga eig., gebr. Jarich Gerrits
1700 “De hr. maj. Jan van Idsinga” eig., Jarich Gerrits gebr.
1728 “Brigadier Johan van Idsinga” eig., Riemer Gerbens gebr.
1832 Wietse Sibbles Bruinsma
Willem Koning
Jan Hayma
Willem Hoogerhuis
Romke de Haan
Fam. Klaas de Haan
Fam. Henk de Haan
Huidige doeleinden:
Op het terrein staat een voormalige boerderij.
Opengesteld n.v.t.
Bronnen Tekst: “De boerepleatsen en gerniershuzen út it âlde Barradiel”, K. Swart en G. Vogel, particuliere uitgave 1996
“Kadastrale- en prekadastrale atlas, dl 1, Barradiel en Harns”, H. Mol en P.N. Noomen e.a., Fryske Akademy, Ljouwert 1988
“De historie gaat door het eigen dorp”, dl. III, A. Algra, Uitg. Friesch Dagblad, Leeuwarden, zonder jaartal
Oud Tzummarum