De Roorda’s zijn een beroemd en zeer oud fries geslacht.

Over hen is in de Friese historie veel bewaard gebleven.
Hieronder volgt een opsomming van de bekendste Roorda’s uit de geslachten Genum, Tjummarum en Cubaard.
In deze plaatsen bewoonden zij burchten, stinsen en states.
Diverse Roorda’s ondertekenden het verbond van edelen en waren door hun machtige posities bekend in binnen en buitenland.
De Roorda’s vormen een belangrijke basis van de interessante friese historie.
Ridder Roorda van Genum was een kruisridder die streed tegen het heidendom.
De Roorda’s van Tjummarum, Genum en Cubaard waren jonkers of jonkheren.
Op diverse begraafplaatsen in Noord Friesland zijn zeer oude grafstenen te vinden, soms rijkelijke versierd.
Op deze stenen wordt meerdere malen gesproken over de adellijke Roorda’s met de teksten jonker, de hoofdlinge of hovelingk.
Diverse Roorda’s waren rond 1600/1700 grietman (Burgemeester.

Ridder Roorda van Genum

Deze familie behoorde tot een oud fries adellijk geslacht en waren afkomstig van Genum waar ze o.a. burchten of stinsen bewoonden.
Meerdere malen tekenden de familie het verbond der edelen en bezaten belangrijke posities in regering der staten of provincie.
De Roorda’s werden hogelijk genoemd om hun zedelijke bestaan en waren dappere strijders tegen het heidendom.
Kruisridder Roorda (familiewapen met moorkop) vocht als ridder tegen de sarasenen, die onder aanvoering stond van een moriaanse prins, waarvan de geschiedenis meldt dat deze prins van grote afmeting en verwaande trots was.
De prins ging een tweestrijd aan met ridder Roorda, maar deze wist de moorse prins te doden.
Hij keerde terug naar het christenleger met op de punt van zijn zwaard het hoofd van de moriaanse prins.
De ridderorde stond hem toe om vanaf dat moment om het moriaanse hoofd in zijn familiewapen, schild en op zijn vaandels te dragen.
Uit de middeleeuwen stammende Nederlandse hervormde kerk te Genum zijn diverse Roorda’s in de kerk begraven.

Hier ligt o.a. de enorme grafsteen van Ridder Roorda tot Roorda. (zie foto)
Jonkheer Ruurt Roorda was de eerste Roorda van Genum anno 1190 na Christus.
De eerste Roorda’s die vermeld staan in het boek van de Friese adel behoren tot het geslacht van Roorda van Tjummarum.
De verbinding van de beide geslachten is volgens de aantekening van Douwe Roorda (1536/1601) omstreeks 1100 te zoeken als 1 familie.
In de toren van de nederlands hervomde kerk te Genum vinden we een klok uit 1490, geschonken door jonker Wybrand van Roorda.
Het opschrift luidt anno MCCCCXC “sub Dnu Dirico Eeckama Wybrando Roerda et uxore eius Auck Hesselo Advocato” .
Tevens is er een grafsteen te vinden van Sybe Roorda die in 1586 gevallen is bij de slag van Boxum.

Karel van Roorda

Karel van Roorda staat bekend als de Friese vrijheidsstrijder.
Hij werd geboren in 1530. Hoewel zijn vader wellicht niet van Friese adel was, was zijn moeder dat zeker wel.
Zij was van Gelderse adel.
Oorspronkelijk was Karel Lutheraan.
Het verhaal gaat dat Karel Roorda door de Spaanse hertog Alpha gewantrouwd werd, waarna Karel naar het buitenland vertrok.
Hij studeerde in Genčve, het broeinest van protestantisme, waar hij later werd bekeerd tot het Calvinisme.
Ook bracht hij een tijdje in Emden door bij de andere Friese ballingen.
Tijdens de opstand tegen de Spanjaarden in de Lage Landen brak Roorda de strijd aan om terug te keren naar Holland.
Hij werd eerst gezand van Willem van Oranje en adjunct van admiraal Duco Martena in Hoorn.
Na de val van de spaanse stadhouder keerden de ballingen terug naar Friesland. In de Friese staten ontwikkelde Roorda zich als een belangrijk figuur waar hij de Friese belangen in de Lage Landen behartigde.
Ondertussen heeft Friesland met Willem Lodewijk van Nassau een nieuwe stadhouder gekozen.
Maar de ego’s van Nassau botsten meerder malen vrij heftig met de roordisten.
Willem Lodelijk had al spoedig in de gaten dat Karel van Roorda zich in Friesland met alles bemoeide en veel bedisselde.
Willem Lodewijk beveelt het vertrek van de friesen uit Hasselt (Ov.), maar Roorda beveelt ze te blijven en dat doen ze uiteindelijk ook.
Roorda en Willem Lodewijk staan lijnrecht tegenover elkaar.
Naar deze beroemde Friese voorvechter Karel van Roorda zijn vele straten, maar bijvoorbeeld ook een bejaardentehuis in Grou genoemd.

Carel van Roorda van Tjummarum

Poppe en Schelte van Roorda en Carel van Rooda behoorden uit het geslacht van Tjummarum.
Ook zij ondertekenden meerdere malen het verbond der edelen.
Hij was grietman van Idaderadiel van 1635 tot 1670 en woonde op Friesmastate te Idaard.
Hij was gehuwd met Lisck Sapesdochter van Wissema. Carel werd met zijn vrouw begraven in de Galileërkerk te Leeuwarden, waar ook professor Andries Roorda in 1621 begraven werd.
Carel Roorda was eind 16e eeuw leider van de unionistische factie van Friese edelen.

De Roorda’s van Tjummarum

We vermelden hier de Roorda’s in lijn met de latere bewoner van Roorda State in Uihuizermeeden.
In 1634 wordt Jetse Foekes Roorda vermeld al wonende op Roorda State te Tjummarum.
Zij bewoonden diverse borgen en boerderijen in Friesland en speelden een belangrijke rol in het economische leven van de havenstad Harlingen.
Op dit moment onderzoekt dr. Yme Kuiper het doopsgezinde verleden van dit Friese geslacht en andere invloedrijke Friese doopsgezinden.
Dr. Kuiper is universitair hoofddocent aan de faculteit der godsgeleerdheid en godsdienstwetenschappen aan de rijksuniversiteit te Groningen.
Jetse Foekes Roorda was voorganger van de doopsgezinde gemeente te Harlingen.
Hij trouwt met Pytrick Jacobs Eysma, geboren te Schraard, zij woonde op de Britsma State.
Van enkele Roorda’s uit dit geslacht is bekend dat zij actief waren in het kerkelijke leven en bij de rechtsspraak.
Jan Jacobs Roorda was woonachtig op Luursma State te Kimswerd, hij was ontvanger in Barradeel rond 1730 en diaken van doopsgezinde gemeente Harlingen.

Zijn zoon Jacob Roorda was lid van de municipale raad van Harlingen en eigenaar van Harkema State onder Tjummarum.
Kleinzoon mr. Jan Roorda promoveerde in Franeker en woonde de State in Nijeholtwolde.
Mr. Evert Roorda was raadsheer aan het hof van Friesland en ontvanger generaal van de rentes perpétuelles te Leeuwarden en lid van het wetgevende lid van de orde van de Unie, lid in de orde van de Reunie.
Evert was gepromoveerd in Harderwijk. Het wapen van deze Roorda’s, o.a. genoemd in het beroemde wapenboek van Abraham Ferwerda “Adellijk en aanzienlijk wapenboek van de 7 provinciën uit 1760 Leeuwarden, is het wapen met de 3 gouden rozen met een zilveren wassenaar.
De wapens van de Roorda’s werden later genoemd in het wapenboek van Piet Bultsma “Familiewapens in Noord Nederland”, uitgegeven door Wouter Tj. Roorda.
Ongeveer 300 jaar later woonde uitgever Roorda in het voormalig raadhuis van Uithuizermeeden, die in de regio bekend staat als Roorda State, genoemd naar de oude Roorda State die de familie rond 1600/1700 bewoonde.
In deze State is nog veel familie erfgoed te zien, waaronder ook diverse schilderijen, portretten van Roorda’s.

Over de Roorda’s is veel gepubliceerd en bekend.
Het is onmogelijk om alles goed in beeld te brengen.
Wat belangrijke wetenswaardigheden hebben we hier geďnventariseerd.
We beginnen in het jaar 1190 na Chr.

Genum-Tjummarum 1190 Jonkheer Ruurt Roorda, zoon Van Johan Roorda van Tjummarum en Woonde op Roorda State Cubaard.
Oosterzee 1200 Jonkheer Roorda
Woonde op Roorda State, Later eigenaar van het slot Roorda State, werd Willem I graaf v. Holland
Onlangs werd nog een oude gevelsteen terug gevonden.

Poppingawier 1369 Elingus Roorda van Poppingha, Grietman van Idaderadeel
Wergea 1450 Jonker Roorda Woonde op Ald Slot Roorda State
Firdgum 1511 Juw Roorda, Rienck van Roorda en zijn vrouw Rixt Sickerdr. Van Juckema Firdgum, allen in Camstrastate
Firdgum 1543 Taco van Roorda
Firdgum 1549 Ruurds Roorda en zijn vrouw Hylck Galedr. Van Galema
Firdgum 1711 Rinse Rinses Roorda
Firdgum 1596 Ael van Roorda
Grou 1522 Popcke Ruijrdts Roorda, Grietman Idaderadeel Woonde Roorda State
Jelsum 1581 Jonkvrouw Roorda, Getrouwd met Albert Van Dekema Wonende in Dekema State
Marssum 1566 Jonkvrouw Anne Ruurds Van Roorda, getrouwd met Jonkheer Eade Heringa van Jongema.
Wapen Roorda op poortgebouw Poptaslot nog te zien.

Tjummarum 1634 Jetse Foekes Roorda, voorganger Doopsgezinde gemeente Harlingen.
Woonde te Roordastate
Idaard 1635 Karel van Roorda, grietman van Idaaderadeel

Hennaard 1640 Jonkheer Johan van Roorda. In Hennaard vinden we nog een zeer oude grafsteen van Roordas uit 1576 Woonde Sassingahiem
Hallum 1618 Vrouwe Doedt van Roorda, getr. Ernst van Harinxma A Donia, zij huwt na overlijden van Ernst in 1634 Herman van Rinssen.
Toegangshek is nog aanwezig Woonde Goslinga State
Holwerd 1572 Ruurd Roorda Woonde op Brandstede
Kimswerd 1730 Jan Jacobs Roorda. Wapen 3 gouden rozen en zilveren wassenaar Woonde Luursma State
Hitzum In de kerk van Hitzum vinden we een oude grafsteen van de Hennema en Roordema.
Deze families woonden op Roordastate, een adelijke stins in Hitzum.
Hier vinden we nog steeds een monumentale Friee stelp, genaamd Roordastate, met een bijzondere voorgeschiedenis.
Menaldum Renick van Roorda Woonde Orxma State
Ysbrechtum Grafmonument wapen Roorda
Wirdum Grafsteen 1616 van Wytse van Kamminga en Rixt van Roorda
Drachten Boerderij wapen Eminghe – Roorda
Kollum In kerk steen wapen Eysinga Roorda

Idaard Grafzerk Roorda Scheltinga en Carel van Roorda, grietman te Idaderadeel.
Windwijzer boven kerkkoor Roorda Wissema
Roordahuizen Deze plaats is genoemd naar de Roorda´s
Augsbuurt Grafzerk Syts Roorda 1617
Franeker Grafsteen Roorda, woonachtig Roordaburg, kasteel Roordaburg voor het eerst genoemd in 16e eeuw.
Werd in de 16e eeuw bewoond door Sybrand Roorda. Naar hem is een bejaardentehuis genoemd in Franeker.
Genum Doopvont van Feye van Roorda, bevindt zich sinds 1878 in het Fries museum, afkomstig kerk van Genum
Wapenboek In het midden van de 17e eeuw verschijnt het wapenboek Roorda met daarin 257 gekleurde wapens van Friese geslachten.
Zie Nederlandse leeuw 1886 Roorda van Eysinga.
Codex Roorda Rond 1480 tot 1504 wordt Codex Roorda geschreven.
Dit is een Middeleeuws handschrift met vooral oude Friese wetsteksten.
Dit gold als handleiding voor het Friese geslacht.
Het is deels in het oude Fries opgesteld en heeft daardoor grote taalkundige en historische waarde.
De codex Roorda is bewaard gebleven en in het bezit van Tresor.
De eerste bezitter van het boek was Carel Van Roorda.
Hardegarijp 1750, Roorda State

Hennaard Hier vinden we de grafstenen van Ruurd van Roorda, met het latijnse opschrift (Ruurd gesproten uit de stam van Roorda die het vaderland zoveel diensten heeft bewezen).
Lutjewoude/angsbuurt Hier vinden we in de kerk het graf van jonkheer Syts van Roorda 1568 – 1617.
Sneek Hier woonde rond 1761 de bekende zilversmid Sicco Roorda, zijn zilverteken was te herkennen aan .R.

Straatnamen Roordaweg Harlingen.
Teake Jan Roordaschool Wijtgaard.
Roordastraat Ginnum.
G. Roordastraat Oosterzee.
Master Roordawei Tijnje.
Sybrand Roordastritte Spanum.
Johan Roordastraat Tzummarum.
Roordaweg Niebert-Boerakker.

Gebruikte bronnen: www.roordastate.net

Vrij te gebruiken met onderstaande vermelding
Uit de verzamelde geschiedenis
www.oudtzummarum.nl
Samengesteld door Wietse Leistra.